De draak komt van haar staak: verhaal van Margriet, die WOI nipt overleefde, krijgt nóg een hoofdstuk

Het Belfort en de Lakenhallen in Ieper staan nu al enkele weken letterlijk en figuurlijk in de steigers voor de grote geplande restauratie. Volgende week start de volgende fase. Op 1 december wordt de draak voor een grondige opknapbeurt naar beneden gehaald. Op 8 december volgen de torenspits en de lantaarn.

“Dit grote restauratiedossier is niet louter een zaak van herstel en behoud. Het is ook een beetje de verbeelding aan de macht. Wat doet die draak daar op die torenspits? Hoe rijm je dat met die statige Lakenhallen? Een boeiend verhaal van opkomende burgerij dat onttrekt aan de duistere middeleeuwen, maar haar mystiek en mythisch verleden met zich meedraagt”, zegt schepen van Patrimonium Philip Bolle (sp.a).

De draak van Ieper is eigenlijk een windwijzer, maar ze heeft ook een symbolische taak. “In de veertiende eeuw beschermde ze de Ieperse privileges die in de middeleeuwen in het Belfort bewaard werden. Deze privileges zijn de ‘echte schatten’ van de stad: ze garanderen de stedelijke vrijheid en onafhankelijkheid tegenover de vorst”, klinkt het in het Yper Museum.

In de loop der eeuwen onderging de draak verschillende herstellingen. In 1331 werkte koperslager Walter de Pondelmaker aan de windwijzer. Na het Beleg van Ieper in 1383 waren de beschadigingen zo erg dat de draak naar beneden moest gehaald worden. Twee jaar later maakten vogels een nest op de draak en daarom werd prikkeldraad rond de vleugels gewikkeld. De windwijzer kreeg zware klappen in 1692 en het stadsbestuur de draak moest vervangen. Begin de 19de eeuw bleek het tuig niet meer goed rond te draaien.

De Eerste Wereldoorlog betekende bijna het einde van Margriet. Op 22 november 1914 raakt Duitse artillerie de Belforttoren, met een brand als gevolg. Twee Ieperlingen halen restanten van de draak uit het puin en brengen die in veiligheid. Na de oorlog vindt de draak haar plaats terug op het heropgebouwde Belfort, maar in het najaar van 1952 rukt de wind een vleugel af. Dat jaar kan het publiek de draak tijdelijk in de Lakenhallen bewonderen. In 1997 komt Margriet ten slotte opnieuw naar beneden voor een opknapbeurt.

Het Yper Museum zocht toen een tijdelijke naam voor de draak. “In vergelijking met andere draken lijkt de Ieperse eerder elegant en vrouwelijk”, klinkt het. “De naam was dan ook snel gekozen: Margriet ofwel Margareta. Margareta is een naam die veel voorkomt in de Ieperse geschiedenis. Specifiek brengen we met deze naam hulde aan twee vrouwen die in de middeleeuwen een belangrijke rol speelden voor Ieper: Margareta van Constantinopel en de zalige Margareta van Ieper. En een leuke bijkomstigheid: de bloem margriet was het symbool van de Belgen in Wereldoorlog I. Een mooie verwijzing dus naar beide musea die in de Lakenhallen huizen.”

Nadat de hoogste bewoner van de stad volgende week van haar staak wordt gehaald, krijgt ze onderdak in het Yper Museum. Het museum plant allerlei activiteiten met Margriet. “Naast een gratis expositie over ‘De draak van Ieper’ is er een prachtig geïllustreerd kinderboek over haar gemaakt. ‘Draak komt van haar staak’ is een fictief kinderverhaal, doorspekt met historische feiten, dat ook volwassenen zal bekoren”, aldus schepen Philip Bolle.

De Ieperlingen kunnen een exemplaar van het boek winnen door deel te nemen aan twee wedstrijden: de drakenmarathon en een tekenwedstrijd. Bij de drakenmarathon hangen in de etalages van 45 Ieperse handelaars stickers met een spoor van Margriet. Wie ze allemaal verzamelt, maakt kans op het kinderboek. Maar ook tien winnaars van de tekenwedstrijd krijgen een exemplaar. Nu de Belforttoren tijdelijk haar spits en draak moet missen, lanceert Ieper een oproep om er een te tekenen. De tekeningen zullen in de bibliotheek te bewonderen zijn.

Margriet slaat ook haar vleugels uit buiten de stadsgrenzen. “Dat ze zal uitvliegen naar haar Gentse drakenvriend is alvast zeker. Beide steden, en ook de draken, hebben een bijzondere band opgebouwd doorheen de tijd”, zegt schepen Philip Bolle.

Op 8 december worden de torenspits en de lantaarn naar beneden gehaald met een telescoopkraan. Twee BeeldigIeper-fotografen maken kans om hierover een unieke fotoreportage te maken vanuit de personenmand aan de torenkraan. Daarvoor schrijft Ieper de wedstrijd “Beeldig Belfort!” uit.  

Begin volgend jaar gaan de vier arkeltorens en de houten structuur van de torenspits eraf. Vanaf zomer 2021 wordt de toren opnieuw opgebouwd, met een grondige aanpak van zowel binnen-als buitenkant. Het einde van de werken is voorzien begin 2022.