“Zwiert men haar uit hoge hallen, zoals die van Ieper stad, nog zal zij op haar pootjes vallen, want een kat blijft steeds een kat.” Al in de 15de eeuw gooiden de Ieperlingen katten van de belfortoren. Het is nog altijd niet duidelijk waar het ritueel zijn oorsprong kent. Het duurde tot in 1817 voor de laatste levende kat een doodsmak maakte op de stenen van de Grote Markt. Tegenwoordig laat de stadsnar speelgoedkatjes naar beneden vallen. De stad bleef echter steeds in de ban van de poes en noemt zich ook zelf Kattenstad. Ieper verkoos lang haar Kattenkoningin en in 1955 trok de eerste editie van de Kattenstoet uit. Normaal zou ook dit jaar een stoet uitrijden, maar door de Covid-pandemie werd die verplaatst naar 2022.

Het kon niet uitblijven dat net in de stad waarvan de geschiedenis onlosmakelijk verweven is met de het dier ooit een grote tentoonstelling over poezen zou worden op opgezet. “De expo POES, zet in een jaar zonder kattenstoet toch de kat centraal in Ieper”, zegt schepen van musea Dimitry Soenen (N-VA).

“Het is geen tentoonstelling over katten, maar wel over de complexe relatie tussen de kat en ons, de mens”, zegt Sandrin Coorevits, directeur van het Yper Museum. “En hoe die relatie in de tijd wijzigt of in verschillende culturen een andere beleving kent. Katten werden aanbeden, maar ook verguisd en verketterd. We tonen waarom we katten jarenlang als ongedierte beschouwden en ze nu plots als huisdier ophemelen.” 

“Recent wetenschappelijk onderzoek zet veel van de algemene kennis over de poes op zijn kop”, aldus Hannelore Franck, wetenschappelijk medewerkster van het museum. “Lang dachten we dat de kat in Egypte voor het eerst een huisdier werd, maar in Cyprus leefden poezen zo’n 9500 jaar geleden al samen met de mens.”

De tentoonstelling in het Yper Museum, die loopt van 1 mei 2021 tot 16 januari 2022, is ingedeeld in negen thema’s, zoveel als een kat levens heeft. “We zijn heel blij dat we een aantal topnamen kunnen tonen. Het aantal kunstwerken met katten wordt immers schromelijk onderschat. Een oproep bij collega-musea in Vlaanderen en in de buurlanden bracht interessante resultaten: dankzij hen kunnen we werk van onder andere Goya, Raveel en Jan Fabre aan het publiek tonen. Zelden gaat het werk over het werk zelf, bijna overal staat de interactie met de mens centraal.” Voor de expo zet kattenkenner Chris Dusauchoit op een audiogids enkele werken in de verf.

Ook over de biologie van de kat steek je trouwens wat op in de expo. Wist je bijvoorbeeld dat een kat verziend is. Iets wat vlak voor hen ligt zien ze nauwelijks, daarvoor gebruiken ze neus en snorharen. De tentoonstelling wordt trouwens opgedragen aan alle katten die door toedoen van de mens onnodig hebben geleden. 

“‘POES. Hoe de kat de mens vangt’ is een gelaagd verhaal dat de nieuwste wetenschappelijke inzichten combineert met topkunst. Voor kattenfans én kunstkenners. Maar of je nu voor het historische verhaal, de prachtige kunst of de leuke kattenprentjes komt, één ding is zeker: na een bezoek aan POES, kijk je nooit nog op dezelfde manier naar een kat!”, aldus nog Sandrin Coorevits. 

Meer info via https://www.ypermuseum.be/POES.