Martine Desmedt laat na 30 jaar haar overleden tweeling erkennen: “Eindelijk kan ik hun graf bezoeken”

We keren terug naar oktober 1989. De zwangere Martine Desmedt uit Eernegem ligt al een maand in het ziekenhuis van Torhout. “Ik was 23 weken zwanger. Het vruchtwater van een van de kindjes brak al na amper negentien weken. De gynaecoloog stelde mij en m’n man voor de keuze: ofwel de natuur haar gang laten, ofwel medicatie krijgen om de bevalling uit te stellen. We kozen voor het laatste, omdat we al veel moeite hadden gedaan om kinderen te krijgen. Enkele weken later, op 18 oktober, zou ik naar het universitair ziekenhuis van Leuven trekken, want daar hadden ze de kennis en apparatuur om dergelijke bevallingen te behandelen. Uiteindelijk ben ik op 17 oktober toch in Torhout bevallen. Beide kindjes kwamen levend ter wereld. Het eerste heb ik heel eventjes kunnen zien vooraleer ze het aan de kant hebben gelegd – in een spuugbakje dan nog, niet in een couveuse. Het tweede kindje wou mijn man niet zien. Ik ging mee in zijn redenering en heb ook niet gekeken. Daar heb ik tot op vandaag enorm veel spijt van: het was de grootste fout die ik ooit heb gemaakt.” 

Beide kindjes zijn kort na de bevalling overleden. Van een afscheidsmoment of begrafenis was geen sprake. “De zusters van het ziekenhuis hebben me nooit durven vragen naar een kistje”, zucht Martine. “Ze wisten toen gewoonweg niet wat ze ermee moesten doen.”

Daarop volgde een erg moeilijke periode voor Martine. “Mijn man wou niet meer praten over wat er was gebeurd. Maar ik had het heel lastig en kon het niet plaatsen. Ik had zoveel spijt dat mijn kindjes geen afscheid kregen. Ik was mezelf niet meer en piekerde constant. ‘Was ik maar één dag later bevallen’, dacht ik. Ik wist ook helemaal niet waar mijn kinderen naartoe werden gebracht of waar ze begraven werden. Ik werd letterlijk ziek de hele nasleep – het heeft ons uiteindelijk ons huwelijk gekost.”

De wet die toen van kracht was op sterrenkindjes, of levenloos geboren kinderen, luidde dat ze enkel gestorven waren en nooit geboren. In april van dit jaar is die wet veranderd. Sterrenkindjes kunnen voortaan geregistreerd worden als de geboorte minstens 140 dagen of 22 weken na de bevruchting plaatsvond. Bijgevolg kunnen ze ook een voornaam krijgen, vanaf 180 dagen ook een achternaam. 

Belangrijk voor Martine: ook wie talloze jaren geleden een kindje verloor, kan een procedure tot erkenning opstarten. “Toen ik dat nieuws las, ben ik meteen in actie geschoten”, gaat Martine verder. “Ik trok eerst naar het gemeentehuis en dan naar het ziekenhuis in Torhout om de medische dossiers op te vragen. Ik werd prima opgevangen. Uit het autopsieverslag bleek dat mijn kindjes respectievelijk 587 en 577 gram wogen. Kinderen die met dat gewicht geboren worden, kunnen vandaag wel geholpen worden. Ik heb overigens geluk gehad: men wist me te vertellen dat de medische dossiers maar dertig jaar worden bijgehouden. Was ik enkele maanden later geweest, had ik al die informatie niet. Uiteindelijk kon na een paar maanden mijn kinderen eindelijk een naam geven: Dieter en Pieter, de namen die we toen al in het hoofd hadden. Dat het een paar maanden duurde vooraleer de procedure is afgerond, vind ik niet zo erg en weegt niet op tegen maar liefst dertig jaar onwetendheid en wroeging. Wel jammer: op hun attest staat dat ze levenloos werden geboren, maar in werkelijkheid leefden Dieter en Pieter dus wél.”

En zo staan er vandaag op begraafplaats De Warande in Torhout symbolische kruisjes. “Welk kruis nu Pieter of Dieter is, weet ik niet. Maar ik kan tenminste hun graf bezoeken. Ik trek er regelmatig heen om even te bezinnen. Een kwartiertje, twintig minuutjes stilte en rust. De verantwoordelijke van de begraafplaats wist me te vertellen dat destijds, dertig jaar geleden, de kindjes in een schoendoos werden begraven. Het moét wel over mijn kinderen gaan, want zoveel sterrenkindjes – tweelingen dan nog – had je toen niet.”

Met haar verhaal wil Martine andere mensen aansporen ook de (gratis) procedure in te zetten om sterrenkindjes te erkennen. “Het verloop is helemaal niet moeilijk, maar volgens mij heerst er nog een taboe rond. Voor mij heeft dit alvast helend gewerkt: ik kan dit hoofdstuk nu echt afsluiten. Ik heb intussen vernomen dat er nog twee mensen bij het Torhoutse ziekenhuis hebben aangeklopt om de erkenning op te starten. Nog eens twee andere personen die ik ken, zijn dat ook van plan. Ik reik alvast de hand naar lotgenoten via martine.desmedt1@telenet.be om ervaringen uit te wisselen.” Naast Pieter en Dieter heeft Martine nog vier kinderen: Pieter-Jan, Ilse, en tweeling Inge en Frederik. 

Bij het AZ Delta, waartoe onder meer de ziekenhuizen van Torhout en Roeselare behoren, was niemand beschikbaar voor een reactie. Maar vandaag de dag wordt natuurlijk heel anders met sterrenkindjes omgegaan dan dertig jaar geleden. Zo is er persoonlijke begeleiding en zijn bijvoorbeeld een voet- of handafdruk van het overleden kind mogelijk.