Herstel van uniek kalkmoeras in Meldert

“Bijzondere soorten van dit Europees beschermd habitat zoals moeraswespenorchis krijgen zo opnieuw kansen in de streek. Dit project is een toonbeeld van samenwerking tussen vrijwillige en professionele medewerkers, maar ook met bedrijven en lokale overheden”, aldus projectleiders Pieter Abts en Kevin Lambeets.

“Jarenlange inspanningen en de oorspronkelijke ingrepen van 2000 leverden niet de gewenste resultaten op, ondanks het opduiken van brede orchis en paddenrus. Bovendien werd het hooilandbeheer gestaakt na herhaaldelijke overstromingen met vervuild en voedselrijk water uit de Molenbeek. Om hier finaal vooruitgang te boeken, voerde Natuurpunt een grondige voorstudie uit. De voorbereiding voor herstel van het kalkmoeras in Meldert startte in 2018 en nam bijna drie jaren in beslag. De opgedane kennis werd geïntegreerd en tijdens beheerexcursies nauwlettend bediscussieerd met het beheerteam.”

Met een gutsboor, een smal type grondboor, werd de bodem onderzocht op de aanwezigheid van intacte veenlagen. Een gedetailleerde hoogtekaart samen met luchtfoto’s van 1942 en 1952 hielpen verder om de waterhuishouding in detail op te tekenen. Bijkomend werd een peilbuis geplaatst om grondwaterschommelingen permanent op te volgen.

In de Mene-Jordaanvallei te Meldert situeren de venige bodems van het kalkmoeras zich tegen een valleirand. In het kader van de Ruilverkaveling Hoegaarden werden de bovenliggende akkers omgezet naar beheerd natuurgebied waardoor een hogere kwaliteit van het insijpelende grondwater is gegarandeerd. De moeilijkheid van beheer van deze kwetsbare venige kalkmoerassen, is de hoge mate van manueel werk, maar er kwamen ook machines aan te pas.

Dat herstel van venige kalkmoerassen maatwerk van lange adem is, bewijzen de resultaten in natuurgebied Aardgat te Tienen, ook gelegen in de vallei van de Menebeek. Hier duurde het meer dan twee decennia aan volgehouden hooilandbeheer vooraleer een enigmatische soort zoals moeraswespenorchis terugkeerde.