Prins Harry test EMDR-traumatherapie uit samen met Oprah: wat is dat en hoe werkt het? “Niet hetzelfde als hypnose”

We hebben allemaal al eens iets meegemaakt dat een grote impact had op ons leven. Zo’n ervaring kan positief, maar ook negatief en traumatisch zijn. Denk bijvoorbeeld aan een auto-ongeval, de plotse dood van een geliefde of fysiek of seksueel geweld. Zulke momenten kunnen een blijvend effect hebben op je welbevinden of zelfwaarde. Een goede psycholoog kan je helpen om zo'n ervaring te verwerken, maar EMDR gaat nog een stapje verder.

EMDR staat voor ‘Eye ­Movement Desensitization and Reprocessing’. De techniek wordt sinds 1987 toegepast bij de behandeling van posttraumatische stressklachten en wordt intussen ook gebruikt voor onder andere angst, depressie en verslaving. De therapie werkt niet alleen op je gedachten, maar ook op onderliggende gevoelens en lichaamsgewaarwordingen, om je zo grondig mogelijk te helen. 

“Ik wilde al lang experimenteren met EMDR als een vorm van genezing”, zegt prins Harry tegen Oprah Winfrey in een sessie met EMDR-therapeut Sanja Oakley in de derde aflevering van zijn docuserie. “Maar ik zou er nooit voor open hebben gestaan als ik de afgelopen jaren niet al therapie had gevolgd.”

Een bekend jeugdtrauma van Harry dat hij in de docuserie aanhaalt, is het moment dat hij achter de kist van zijn moeder Diana moest wandelen toen hij twaalf jaar oud was. Harry vertelt hoe Londen sindsdien voor hem altijd triggerend geweest is, en hij zich altijd ‘bezorgd en gespannen’ voelt in de stad.

Prins Harry reisde naar Afrika als een soort van remedie. “Maar toen ik uiteindelijk moest terugkeren naar de Britse hoofdstad, was dat heel eng. Omdat ik wist dat ik opnieuw met haar dood geconfronteerd zou worden.”

EMDR kan mensen helpen om zulke sluimerende traumatische ervaringen te verwerken. “Met deze therapie kunnen we alle ervaringen uit het verleden aanpakken die nog belastend zijn", zegt EMDR- en psychotherapeute Katy Bartels. “Dat kan gaan om specifieke gebeurtenissen, zoals het overlijden van een moeder in het geval van prins Harry. Maar ook om ervaringen uit een recenter verleden, zoals destructieve relaties.”

Katy Bartels is klinisch psychologe en volgde een opleiding EMDR aan Integrativa, de enige organisatie die officiële EMDR-cursussen aanbiedt in België. Ze heeft een eigen praktijk genaamd ‘Het Gesprek’ in het West-Vlaamse Damme. Daar behandelt ze volwassenen en jongeren die met psychische problemen kampen, maar ook de vraag naar EMDR neemt steeds toe in haar praktijk.

“Ik ontvang de laatste tijd veel cliënten die bijvoorbeeld eenzaam zijn. Maar ook mensen die angstig zijn om iemand te besmetten of zelf besmet te worden met het coronavirus”, vertelt Bartels. “Het hoeft dus niet altijd om ernstige trauma’s te gaan.” Bovendien kunnen cliënten van de therapeute kiezen voor een EMDR-sessie tussen de paarden. Deze dieren zorgen er namelijk voor dat je innerlijke rust creëert. Equitherapie, zoals dat heet, is dus ook mogelijk in haar tweede praktijk in Oedelem.

De EMDR-therapeut vraagt de patiënt om een trauma te beschrijven en er vervolgens mentaal naar terug te keren via een beeld of een gevoel dat de patiënt met het trauma associeert. Tegelijk gebruikt de therapeut afleidende stimuli, zoals een hand die van links naar rechts beweegt, of trillingen of geluiden via een koptelefoon. Zo krijgt de patiënt nieuwe beelden, gevoelens en ideeën te verwerken en worden zijn herinneringen minder gevoelig, waardoor ze verwerkt kunnen worden door de hersenen. 

EMDR kan weleens verward worden met hypnose. Toch zijn ze niet hetzelfde. Bartels: “Bij een hypnose is er sprake van een trance, ofwel een ander bewustzijnsniveau, en kan je gebeurtenissen herbeleven. Bij EMDR hoef je niet de ervaringen uit het verleden compleet te herbeleven. We maken de ervaring gewoon toegankelijk in het hier en nu, zonder dat je helemaal opgeslorpt hoeft te worden door de emotionele beleving.”

EMDR zou sneller resultaten opleveren dan traditionele vormen van psychotherapie. “De bedoeling van EMDR is dat de patiënt de herinneringen verwerkt en ze toegankelijk worden, zonder dat ze nog een emotionele lading oproepen”, zegt Bartels. “Mensen die EMDR-therapie volgen, ervaren al snel een betere levenskwaliteit en innerlijke rust. Daarnaast leren ze moeilijke situaties beter te verwerken.”

Nooit meer bang om te vallen: redactrice Geertrui overwon haar fobie met EMDR-therapie (+)

Psychiater legt uit waarom in de tuin werken zo helend is: “Wie zorgt voor planten, beseft soms: ik zorg te weinig voor mezelf” (+)

De sleutel tot een beter humeur volgens Veerle Dobbelaere : “Ik had vroeger een pittig ochtendhumeur”