Voorzitters gemeenteraad roepen op: “Geef raadsleden meer steun en een statuut”

Op initiatief van de gemeenteraadsvoorzitters van Gent en Leuven wordt nu officieel gepleit voor beter ondersteunde raadsleden met een volwaardig statuut. “De versterking van de gemeenteraad is noodzakelijk om de functie van raadslid aantrekkelijker te maken, zodat geëngageerde mensen zich aangetrokken voelen om publieke en politieke verantwoordelijkheid op te nemen”, aldus Leuvens gemeenteraadsvoorzitter Dorien Meulenijzer. “Het is in het belang van de samenleving dat burgers meewerken aan de toekomst van hun gemeente door lokaal politiek actief te zijn.”

De verantwoordelijkheden en opdrachten van de gemeenteraden zijn niet min. Als hoogste orgaan op het lokale niveau spelen ze een belangrijke beleidsbepalende rol, onder meer met de goedkeuring en jaarlijkse bijsturing van de meerjarenplanning en het budget. Daarnaast zijn ze verantwoordelijk voor het controleren van het werk van het college van burgemeester en schepenen. Maar vooral hebben ze een echte ‘volksvertegenwoordigende rol’, waarbij ze debatteren over actuele thema’s in de stad en vragen van burgers. Voor de versterking van de lokale democratie is een versterking van de gemeenteraad dan ook noodzakelijk.

De gemeenteraadsvoorzitters doen nu enkele voorstellen om het statuut en rol van de raadsvoorzitters scherp te krijgen en de gehele gemeenteraad te versterken. Ze pleiten onder meer voor een betere en autonome agendavorming en worden er enkele good practices meegegeven zoals het politiek afstemmen in een dagelijks bestuur van de gemeenteraad (bureau), het houden van actualiteitsdebatten of het inplannen van een eigen werkingsbudget van de raad zodanig dat men raadsleden beter kan ondersteunen door middel van opleidingen en dergelijke.

De voorzitters doen ook aanbevelingen aan de minister omtrent enkele wijzigingen van het Decreet Lokaal Bestuur. “Tegenover collegeleden met een goed statuut en ondersteund door een kabinet en/of administratie, staan raadsleden zonder statuut”, zegt Peeters. “Het zijn enthousiaste ‘vrijwilligers’ met een zeer beperkte vergoeding die er alleen voor staan. De werklast voor raadsleden ligt daarentegen erg hoog. Raadsleden die actief zijn in commissies, fracties, meerderheidsoverleg,… en de dossiers voor de gemeenteraad goed willen voorbereiden, hebben daar - zeker in de centrumsteden - een deeltijdse taak aan. Zowel om het mandaat van raadslid haalbaar en werkbaar te maken als om waardevolle mensen kansen te geven, is een verbeterd statuut voor de raadsleden onmisbaar. We denken dan aan ondersteuning door personeel, opleidingen en vergoeding naar tijdsbesteding. Belangrijk bij deze oefening is dat ze budgetneutraal blijft en de gemeenten (lees de belastingbetaler) niet op extra kosten jaagt. De discussie over het verbeteren van het statuut moet dus samen bekeken worden met bijvoorbeeld een evaluatie van het aantal mandatarissen en een uniformisering op het vlak van presentiegelden. Met beter omkaderde raadsleden die hun mandaat deeltijds en overdag kunnen uitoefenen, zetten we in op meer kwaliteit. Op die manier wordt de (lokale) democratie versterkt.”

De nota, die met alle voorzitters van alle gemeenteraden besproken zal worden, is meteen een stevige oproep aan de minister en het Parlement om de signalen en verzuchtingen vanuit het lokale niveau ernstig te nemen.