Terug naar het oorspronkelijk plan: Gravensteen krijgt dan toch paviljoen in het parkje en lift tegen Donjon

Het traject om het Gravensteen ‘integraal toegankelijk’ te maken, waarbij rolstoelgebruikers dus zonder hulp het kasteen kunnen bezoeken, startte al in 2018. Gent tekende daarbij in op een open oproep van de Vlaamse overheid, en zal dus voor 60% van de kostprijs subsidies krijgen voor het project. Uit een internationale architectuurwedstrijd kwamen 5 opties, waarbij ‘TV Murmuur - Dhooge & Meganck - Sabine Okkerse’ als laureaat werd gekozen. Zij opteerden voor een paviljoen in het parkje naast het Gravensteen en een lift tegen de Donjon. Alleen, daartegen kwam hevig protest van buurtbewoners en andere Gentenaars.

Omwille van de druk werd dan toch een participatietraject opgestart. Er kwamen meerdere voorstellen binnen, onder meer van de actiegroep SOS Gravensteen. Zij wilden een vlonderpad op het water, en een ingang langs die muur, en een overbrugging van het Opperhof. Uiteindelijk werd een alternatief voorstel gemaakt door de Stadsbouwmeester, die het paviljoen aan de rechterkant van de huidige inkom zou plaatsen. Dat plan kreeg echter een negatief advies. 

“En dus blijft er geen andere optie dan het oorspronkelijke plan”, zegt Souguir. “Wij willen als stad absoluut dit monument integraal toegankelijk maken. Dat is een keuze, omdat de toegang nu onmogelijk is voor duizenden mensen. Bovendien wil het stadsbestuur niet dat er geraakt wordt aan het iconische zicht van op de brug, het meest gefotografeerde beeld, van het Gravensteen in het water. Daardoor vervalt ook de optie vlonderpad.”

Of het hele inspraaktraject van de Gentenaars dan voor niks is geweest? “Niet echt", zegt Souguir, “Alleen zit je hier met een historische plek waar andere instanties dan alleen de stad de beslissingen over nemen. Het is een plaats waar veel meer niet mogelijk is, dan wel mogelijk. Ondertunnelingen bijvoorbeeld mogen niet.”

Toch is het allereerste plan wel aangepast. “Het paviljoen is teruggebracht van 240 vierkante meter naar 124 vierkante meter. Het neemt nu net geen 11% van het  1.128 vierkante meter grote parkje in. Dat paviljoen wordt de uitgang van het bezoekerstraject, maar andersvalide mensen, dus ook kinderwagens en zo, kunnen langs daar de burcht binnen. In het paviljoen komt een lift, en naast de Donjon komt er nog een liftkoker, waarmee de Ridderzaal, de Wapenzaal  en het dak ontsloten worden. In het paviljoen komt ook een personeelsruimte, een elektriciteitskast en een kleine museumshop. Die verdwijnt dus uit het Gravensteen zelf, waardoor die zaal haar waarde terugkrijgt. Bovendien verhuist de huidige ticketbalie van de rechterkant aan de inkom naar het midden. Via dat dak komt er een bypass, waardoor je helemaal rond zal kunnen op de kantelen. Dat kan vandaag niet.”

“We doen dit - voor alle duidelijkheid - niet om méér bezoekers te trekken. We hebben het maximum gelegd op 500.000 per jaar, ook al mogen we volgens de veiligheidsdiensten meer toelaten. Alle ingrepen zijn omkeerbaar, de doorboring in de omwalling komt er op een niet-historische plek.” Nog dit jaar wil de stad een bouwaanvraag indienen, waarna nog een openbaar onderzoek zal volgen. Een startdatum voor de werken - die om en bij de 10 miljoen euro zullen kosten - kan dus nog niet gegeven worden.

SOS Gravensteen is ontgoocheld dat de stad terugvalt op het oorspronkelijke plan, alle participatie ten spijt. “Het alternatief van SOS Gravensteen werd nochtans ‘veelbelovend’ genoemd door Onroerend Erfgoed, maar door het schepencollege volledig van tafel geveegd”, zegt Wouter Houtekamer. “Het spreekt voor zich dat wij ons zullen blijven verzetten tegen dit plan en elke mogelijke juridische stap zullen nemen. Qua timing wordt de realisatie zo onmogelijk en het zou volgens ons verstandiger zijn indien de stad van voor af aan zou herbeginnen, mét participatie.”

Ook géén positief advies voor nieuw ontwerp Gravensteen: dossier zit muurvast

Het jaar dat de Gentenaars inspraak eisten én kregen in de plannen voor hùn Gravensteen. “Of moeten we het kasteel weer bezetten, misschien?”