REPO. Op stap met de raamdichters van Gent: “Een vrouw viel huilend in mijn armen, het gedicht deed haar denken aan haar overleden man”

Met drie zijn ze, de raamdichters van Gent: Stefan Zajc (46), Bob Minne (38) en Málika Matthys (18). Ze kennen elkaar van La Ville Perdue, een groep artiesten of een ‘bende piraten’ volgens Bob. Het idee om Gent te overspoelen met gedichten kwam van de eerste piraat, Stefan. “Ik ben ooit begonnen met ramen van treinen, bussen en trams te beschrijven”, zegt hij. “Toen ik merkte dat de gedichten bleven staan, ben ik ook op ramen van huizen beginnen stiften. Alleen, anoniem en ’s nachts, zodat de bewoners wakker werden met een verrasingske. Er is dan een zoektocht ontstaan naar ‘de anonieme dichter’ en toen ze me gevonden hadden, kreeg ik heel veel verzoekjes. Ik kon de aanvragen niet meer bijhouden, dus heb ik Bob aangesproken.”

Bob trommelde wat kameraden op en samen met Stefan trokken ze op Sinterklaasavond naar de Machariuswijk. Op één nacht schreven ze daar alle ramen vol. Ze schreven met stiften die je heel vlot kan afwassen, maar maanden later stonden de gedichten daar nog. “We wilden graag weten waarom mensen onze gedichten lieten staan, dus zijn we hier en daar gaan aanbellen. Een Syrische man vertelde met dat mensen voor zijn raam kwamen staan en naar hem glimlachten, dat wilde hij nooit meer wou wegnemen. Ik was zodanig ontroerd dat ik naar alle buurtwerkers ben gestapt met de vraag om samen te werken, en zij waren meteen enthousiast. Samen hebben we per buurt 5 straten uitgekozen waar we telkens honderd gedichten gingen schrijven. Dat waren niet noodzakelijk de drukste of verlaten straten, maar vooral straten die centraal lagen in de wijk.”

Midden juni werd de aftrap gegeven in de Brugse Poort. Erna werden nog elf wijken vol geschreven. Vrijdagavond was de dertiende (of veertiende als je de Machariuswijk meerekent) en meteen ook laatste wijk op het programma aan de beurt: Ekkergem. De afgelopen weken werden Stefan, Bob en Málika vaak vergezeld door enthousiaste buren, maar de eindmeet wilde het trio alleen uitdoen. Enkel Saul was mee, het driejarige zoontje van Stefan. “Hij is elke keer mee geweest behalve als we ’s nachts op pad gingen” klinkt het. De dichters zijn intussen getraind na zoveel wijken. Het duurt nog geen minuut voor ze een boodschap hebben neergepend. “We zijn het gewend intussen”, lacht Stefan. “Maar het zijn telkens ook gewoon korte gedichten. Dat is heel bewust: we willen onze gedichten laagdrempelig houden.”

Klein is fijn, maar het moet wel mooi geschreven zijn. “Ze schrijft toch mooi he?”, vraagt Stefan aan Bob over Malika die verderop aan het schrijven is. “Het moet een cadeautje blijven voor de bewoners in plaats van een krabbel. De vorige keren waren helpende handen meer dan welkom, maar ze moesten wel een mooi handschrift hebben.” Net zoals in de vorige wijken liet het trio (met hulp van de kleine Saul) vrijdagavond overal briefjes achter in de bussen waarmee ze bewoners informeren over hun project. Soms bellen ze ook aan bij mensen, als het niet te laat is, maar het gebeurt vaker dat bewoners spontaan naar buiten komen. “Heel mooi, dankjewel”, zegt een vrouw tegen Bob terwijl ze het kersverse gedicht op haar raam bewondert. “Als je het niet mooi vindt, kan je het gewoon afwassen”, antwoordde Bob. “Zeker niet”, zei de vrouw. “Het maakt me heel blij, vooral omdat het over liefde gaat.”

“Ik heb de impact van wat we doen echt onderschat”, zegt Stefan later. “Enkele wijken geleden was ik op een raam aan het schrijven toen de vrouw die daar woont plots naar buiten kwam, verstomd. Ik wist niet goed wat zeggen dus ik ben gewoon dat gedicht beginnen voorlezen. Toen ik klaar was, barste ze in tranen uit. Ik ben naar haar toegelopen en heb haar vastgenomen, en we hebben daar zo tien minuten gestaan. Toen zei ze: dat gedicht doet me denken aan mijn man, hij is net overleden. Heel mooi, hoe onze gedichten een troost of een houvast kunnen zijn. Of een aanzet om elkaar te ontmoeten. Buren gaan bij elkaar kijken, slaan een praatje, leren elkaar kennen. Hartverwarmend in een periode van angst waar meer dan ooit nood is aan verbinding.”

Ekkergem is de laatste wijk op de lijst, maar niet het einde van de raamdichters. Voor hun volgende project willen ze de ‘verloren straten van Gent’ aandoen. Straten die overal tussen vallen, die nergens bij horen. “Daar willen we echt alle ramen volschrijven met gedichten om dan alle bewoners naar buiten te brengen en de gedichten live voor te dragen.” Dat is voor november – december. In de lente wil het trio twee grote glazen gebouwen volschrijven, ze bedekken met woorden zoals behangpapier. Allemaal met hetzelfde doen: Gent nog mooier maken, nog liever.