Protestactie voor Jaione, verdacht van deelname aan aanslagen, aan de Spaanse ambassade: “We hebben haar 730 dagen voorarrest op de stoep getekend”

Jaione werd in oktober 2013 in Gent opgepakt op basis van een Europees aanhoudingsbevel (EAB) dat Spanje in 2004 tegen haar had uitgeschreven. De vrouw verbleef sinds 2003 in ons land. Ze woonde in Gent en werkte er als kokkin. Het Spaanse gerecht wou haar onder meer vervolgen voor de moord op luitenant-kolonel Ramón Romeo, die in 1981 in Bilbao gedood werd door een commando dat deel zou uitgemaakt hebben van de Baskische afscheidingsbeweging ETA. Jaione zou volgens de Spaanse autoriteiten minstens vanaf 1978 lid geweest zijn van de ETA en behoord hebben tot het ‘Vizcaya-commando’, dat verantwoordelijk wordt geacht voor de dood van Ramón Romeo.

Het Hof van Cassatie besliste toen dat de Gentse kamer van inbeschuldigingstelling (KI) geen fouten had gemaakt toen het oordeelde dat het Spaanse uitleveringsverzoek niet uitvoerbaar was, omdat het gevaar bestond dat de vrouw in Spanje het slachtoffer zou worden van mensenrechtenschendingen en mogelijk zou gefolterd worden. Jaione kwam dus vrij, maar op 5 november 2020 besliste de KI echter dat Jaione wel aan Spanje kon worden uitgeleverd. Ze ging in beroep, maar het Hof van Cassatie wees het cassatieberoep af. De vrouw zit sinds eind november 2020 in de cel in Spanje.

Het Spaanse gerecht vroeg in een nieuw EAB de uitbreiding van de overlevering van de vrouw voor een aanslag op drie politiemannen in Bilbao op 9 april 1981. Jaione zit al twee jaar in voorhechtenis in Spanje en die periode werd onlangs verlengd tot het maximum van vier jaar, tot eind 2024. Als de uitbreiding van het EAB toegestaan werd, dan kon een nieuwe periode van vier jaar gestart worden, tot eind 2026. De Gentse raadkamer wees dat echter af, aangezien een dergelijke lange voorhechtenis strijdig is met de rechten van de mens. Bovendien werd er ook een fout gemaakt in het aanhoudingsbevel.

Om Jaione een hart onder de riem te steken, trok een actiegroep richting de Spaanse ambassade. Ze hadden cadeaus mee voor haar, waaronder twee puzzels, een aantal brieven, een boek en kunstbloemen. Maar die cadeaus afgeven lukte niet, want de rolluiken bij de ambassade bleven toe. “We hadden toelating gevraagd om het dossier, netjes vertaald in het Spaans, te overhandigen, maar we mochten de straat niet oversteken. Eén vriendelijke Brussels politievrouw wou voor ons een poging wagen, maar ook zij kwam van een kale reis terug naar de overkant.” De actiegroep verliet de ambassade echter niet zonder duidelijk statement te maken. “We tekenden 730 dagen voorarrest op de stoep tegenover de ambassade. Zo kunnen ze nu zelf streepjes bijtekenen.”