Niet iedereen krijgt een persoonlijkheids- of intelligentietest voorgeschoteld tijdens een sollicitatie. “Het meest gebruikte instrument bij aanwervingen is gewoon het klassieke interview”, weet Anke Van Canneyt, arbeidspsychologe en docente HRM in de opleiding Toegepaste Psychologie aan VIVES hogeschool. “Sommige bedrijven ontwerpen daarnaast een eigen praktijktest om te peilen naar specifieke vaardigheden. Denk maar aan een administratief bediende die gevraagd wordt om een voorbeeldbrief op te stellen. Hoe hoger of meer gespecialiseerd de functie waarvoor je solliciteert, hoe groter de kans op een bijkomend assessment, omdat het een nog accurater beeld schept van de kandidaat. Dat is bijvoorbeeld typisch bij IT’ers, ingenieurs en leidinggevenden.” Benieuwd of jij een selectietest voorgeschoteld zal krijgen? Bekijk hier welke testen er bestaan.

Moet je een persoonlijkheidstest invullen, dan is het verleidelijk om antwoorden te kiezen die laten uitschijnen dat je de meest sociale, behulpzame, stipte, creatieve, plichtsbewuste en ondernemende sollicitant ooit bent. “Maar sociaal wenselijke antwoorden geven heeft geen zin”, waarschuwt Van Canneyt. “Goede vragenlijsten zijn zo opgesteld dat je meteen door de mand valt als je je beter voordoet dan je bent: de recruiter ziet op basis van een indicator dat de vragen niet waarheidsgetrouw zijn beantwoord. En stel dat je er toch in zou slagen om de test te misleiden… Wat win je erbij als aangeworven wordt in een functie die niet past bij je profiel? Je benadeelt niet alleen het bedrijf, je zal je zélf ook niet goed voelen in die job.” 

Jezelf blijven en eerlijk antwoorden is de boodschap als het gaat over persoonlijkheidstesten. Toch raadt de arbeidspsychologe aan om al op voorhand zo’n vragenlijst te oefenen. “De vraagstelling kan soms moeilijk zijn, bijvoorbeeld met dubbele negaties. In bepaalde gevallen krijg je ook meerdere stellingen voorgeschoteld en moet je kiezen welke het meest en het minst bij je past. Als je thuis al enkele voorbeeldvragen hebt gezien, weet je waaraan je je mag verwachten en zal je juister kunnen antwoorden. Te meer omdat je al over een aantal aspecten van jezelf hebt kunnen nadenken.” Tip: Deze tests kan je op het internet invullen.

Bij intelligentietesten kan een goede voorbereiding nog doorslaggevender zijn. “Je zal tijdens een sollicitatie nooit dezelfde opgave krijgen als bij een voorbeeldtest, maar de vraagstelling zal wél erg gelijkaardig zijn. Zo moet je bij wiskundige testen getallenrijen aanvullen of vraagstukken oplossen, bij taalkundige testen verbanden tussen woorden zoeken en bij ruimtelijke testen figuren aanvullen. Als je dat al eens gedaan hebt weet je welke logica er achter de opgaven schuilt en op welke elementen je moet letten.”

Op het internet zijn heel wat voorbereidende testen te vinden. “Om te weten of een test kwalitatief is, let je best op de aanbieder. Zo bieden veel selectiekantoren op hun website korte, gratis testen aan, die zeer geschikt zijn als voorbereiding. Een persoonlijkheids- of intelligentietest krijg je trouwens nooit bij verrassing voorgeschoteld. Dat mag deontologisch gezien niet. Je hoeft dus niet te beginnen oefenen zodra je gesprek is ingepland: ofwel wordt zo’n assessment aangekondigd in de sollicitatieprocedure onderaan de vacature waarvoor je solliciteert, ofwel zal je ervan op de hoogte worden gebracht bij een voorgaande sollicitatieronde.”

Had je ondanks je voorbereiding moeite met een bepaalde test? Dat is geen reden om te panikeren. “Eén test zal nooit de doorslag geven. Recruiters houden bij hun beslissing rekening met het totaalplaatje, dus de indruk die je gaf tijdens je gesprek en de resultaten van andere proeven kunnen dat zeker goedmaken.”

Greep je toch naast de job? “De resultaten van je testen zijn heel waardevol. Ze geven je een beeld van welke competenties goed ontwikkeld zijn, en welke je eventueel kunt bijschaven. Misschien beslis je op basis van je resultaten zelfs dat een ander soort vacatures beter bij je past. Als je hier niet spontaan feedback over hebt gekregen, loont het dus zeker om hiernaar te vragen.”

Lees ook op Jobat.be: 

Capaciteitentest: wat is het en hoe pak je dat precies aan?

Voorbereiden op een persoonlijkheidstest? Dit moet je zeker weten

10 tips om je zenuwen in bedwang te houden bij het solliciteren