Moeilijk te geloven, maar deze topgames worden dit jaar 30

Sinds de Super NES uit 1992 kreeg iedere Nintendoconsole zijn eigen ‘Mario Kart’-game, waarin totemfiguren als Mario, Donkey Kong, Luigi het tegen elkaar opnemen in een gocartrace. Er wordt soms wat lacherig over gedaan door ‘echte’ racefans, maar je kunt deze game en diens vele opvolgers gewoon met recht en reden racegames noemen: de circuits bevatten soms venijnig bochtenwerk, er zijn verschillende vermogenscategorieën, en de gameplay is zelfs erg geraffineerd: gas geven, sturen en remmen zijn makkelijk, maar er is expertise nodig om ware snelheid uit de gocartjes te persen. “De gameplay is onwaarschijnlijk, vooral het ‘baangevoel’ van de karretjes”, merkte ook ‘Official Nintendo Magazine’ op in zijn review uit 1992.

Een jaar na de Golfoorlog (1990-1991) bracht ‘Desert Strike: Return to the Gulf’ dat conflict al naar de consoles van die tijd. Al kreeg de Iraakse leider Saddam Hoessein wel de fictieve naam General Kilbaba mee, de oorlog vormde een niet zo subtiele setting voor deze schietgame, waarin je als speler een Apache-aanvalshelikopter bestuurde boven vijandelijk gebied, met de bedoeling om de troepen en de infrastructuur van deze gevreesde generaal – inclusief diens luxejacht - aan gruzelementen te vlammen. Je schoot met kettingmitrailleurs, Hellfire-projectielen en Hydra-raketten, en daar kon je een onwaarschijnlijke ravage mee aanrichten. Dat zeer fysieke gevoel van overweldigende macht werd nog versterkt door de prima geluidseffecten en de opzwepende soundtrack van de oudgediende Rob Hubbard.

‘Desert Strike: Return to the Gulf’ teerde op een ongeziene mix tussen actie en tactiek. Je moest bijvoorbeeld goed op je brandstof en munitie letten. De levels waren ook grotere speeltuinen, waarin je eerst moest uitvissen waar je naartoe moest.

Deze beat ‘em up, voor het eerst in speelhallen neergezet in 1992, was in geen enkel opzicht een innovatieve game wat zijn pure mechanieken betreft: er zat geen enkele basisbeweging in, en geen enkel vormelement, dat al niet was geïntroduceerd door eerdere games uit zijn genre, van ‘Yie-Ar Kung Fu’ (1985) tot ‘Street Fighter II’ (1991). Het enige verschil dat hij maakte ten opzichte van die voorgangers was dat hij hun hemeltergende braafheid van zich afwierp. Bloed gutste uit het lijf van je tegenstander als je hem goed had geraakt, en vooral de finishingmoves waren van een ongeziene brutaliteit. Die Fatalities, waarbij je onder meer je tegenstander kon afmaken door zijn kop van zijn romp te trekken, werden vanzelfsprekend een speerpunt van de game. Maar het ging om meer dan alleen maar fotorealistische bloed en gore: er zat een rauwe energie in de game, die fans van de reeks tot vandaag nog blijft behagen.

Zonder deze vandaag niet meer echt bekende game, gebaseerd op het sf-boek van Frank Herbert dat onlangs nog verfilmd werd door Denis Villeneuve, hadden we misschien nooit flukse strategiegames als ‘Command & Conquer’, ‘StarCraft’ en ‘Total War’ gehad. In ‘Dune II’ speelde je veldslagen waarin de tegenpartij niet netjes haar beurt afwachtte. Bouwde je zelf militaire kampen om vechtklare eenheden te produceren, en beheerde je grondstoffen. Voor de pc’s van die tijd had ‘Dune II’ een onwaarschijnlijk sterke tegenstander-AI, en ook visueel was het een kranige game: je tanks trokken bijvoorbeeld een blijvend bandenspoor door het landschap.

Deze game van id Software, de latere makers van ‘Doom’, legde de basis voor de firstpersonshooter, maar eigenlijk ook van die van videogames zoals we ze vandaag kennen: met een wereld die beantwoordt aan de (elementaire) wetten van de fysica, en volledige omgevingen die van alle hoeken kunnen worden bekeken. ‘Wolfenstein 3D’ introduceerde gamen met hoge vitesse, met grote druk op je controllerbehendigheid en je reflexen. Je knalde je een ongeluk, van je simpele pistool tot, later in de game, je mitrailleur. Wanneer je kogels op waren moest je eventjes met je mes verder, en tegen het einde van het spel had je eerst het hele kasteel uit de titel leeggemoord om eruit te ontsnappen, het opgenomen tegen een horde ondode nazi’s, en tot slot - in een episch ‘boss’-gevecht - de Führer zelf omgelegd.

In de films heb je George Lucas’ avontuurlijke archeoloog nooit in de bodem zien graven, terwijl dat een belangrijk deel van het werk is dat archeologen doen. Het was pas in ‘Indiana Jones and the Fate of Atlantis’, de eerste videogame die drie jaar na de laatste film uit de trilogie de Indiana Jones-canon verderzette, dat je effectief op een opgravingssite belandde.

Maar dat was maar één sequentie. De bedoeling van designer Hal Barwood was om een game te maken die de avontuurlijke toon van de blockbusterfilms verderzette, maar dan in gamevorm. Het einddoel van ‘Indiana Jones and the Fate of Atlantis’ was niets minder dan de ontdekking van de verloren stad, waarbij de gamemakers hun design van het verzonken oord grotendeels baseerden op een beschrijving die de Griekse wijsgeer Plato erover gaf. De zoektocht bracht Indy, samen met zijn nieuwe vrouwelijke sidekick Sophia Hapgood, in 200 locaties, waaronder Kreta en Peru.

H.R. Giger, de kunstenaar wiens nachtmerrieachtige tekeningen onder meer model stonden voor het monster uit de Alien-films, hielp in 1992 van de point & click-adventure ‘Dark Seed’ een bizarre, duistere trip maken. De Zwitserse surrealist staat bekend om de kunstwerken die hij uit zijn donkerste nachtmerries puurt, en dat merk je ook aan het decor waarin je terechtkwam in ‘Dark Seed’.

Giger ontwierp een nachtmerrieachtige wereld waarin protagonist Mike Dawson stukje bij beetje terechtkwam nadat hij een oud Victoriaans pand had gekocht, en stilaan verteerd werd door heftige migraineaanvallen en nachtmerries. Die laatste waren het gevolg van een alien die zich in het huis bevond. Door logische puzzels op te lossen kwam je in ‘Dark Seed’ het geheim van die buitenaardse bezoeker te weten, maar dat betekende ook dat je sterker en sterker geconfronteerd werd met Dawsons diepste angsten. 

“We wilden eindelijk eens een adventuregame maken die geen sprookje is”, zei Pat Ketchum, oprichter van uitgeefbedrijf Cyberdreams, destijds tijdens de voorstelling van ‘Dark Seed’. Hij doelde daarmee op de al te lieflijke, kleurrijke vorm waarin de meeste games uit dat genre werden gegoten.