Waarom is E.T. nog nooit in het echt bij ons op bezoek geweest? Daar bestaan verschillende wetenschappelijke theorieën over, maar een van de meest plausibele is dat het bestaan van intelligent leven buiten het onze misschien wel zeer waarschijnlijk is, maar beschavingen (door oorlog, ecologische rampen, enzovoort) gewoon niet lang genoeg blijven bestaan om elkaar op te zoeken. Volgens dat courante idee zijn er dus, de 13,7 miljard jaar dat het universum bestaat, hier en daar heel eventjes buitenaardse beschavingen geweest, wier licht aan- en weer uitknipte zonder dat een andere civilisatie hen had opgemerkt.

In de nieuwe PlayStation 5-game Returnal crash je als Aardse ruimtevaarder Selene neer op Atropos, een planeet waar zich ooit eens eventjes zo’n buitenaardse samenleving blijkt te hebben opgehouden: de ruïnes en reusachtige standbeelden van mensachtige wezens spreken boekdelen. Bovendien hadden de bewoners technologie waarvan ze onderdelen kan stelen om haar eigen uitrusting bij te werken. Alleen is het een raadsel hoe de beschaving, die duidelijk hetzelfde soort lichaamscultus koesterde als onze oude Grieken, dan het loodje heeft gelegd: zit de dreigende fauna die nog leeft op de planeet daar voor iets tussen? Of heeft het misschien te maken met het feit dat ze, iedere keer wanneer ze overlijdt tijdens haar barre speurtochten, dezelfde dag opnieuw en opnieuw beleeft?

Dat Groundhog Day-scenario loopt mooi samen met het centrale gameplayconcept van Returnal. Qua centrale mechaniek doet de game in evenredige doses aan klassiekers Lost Planet en Tomb Raider denken – lees: keiharde run & gun-actie, in grootse bouwwerken om te verkennen. Maar het grote verschil met die games is dat je in Returnal veel vaker sterft, en dat die overlijdens integraal deel uitmaken van het spelgebeuren: iedere keer wanneer je het onderspit delft in de strijd, word je weer wakker vlak na de crash, en begin je de hele strijd opnieuw met behoud van sommige verworvenheden. Maar wel met alle vijanden die weer van voor af aan de strijd met je aanbinden.

Returnal is een zogeheten roguelike, een game waarbij de wereld iedere keer dat je sterft opnieuw wordt opgetrokken, en anders dan de vorige. Combineer dat met het feit dat de strijd tegen die bloeddorstige alienfauna – zeker in het begin – hoegenaamd geen makkie is, en de game voelt al snel aan als de processie van Echternach: één stap vooruit, twee naar achteren.

Maar tegelijkertijd krijg je, naarmate de uren speeltijd vorderen, ook meer en meer greep op de wereld van Atropos, en leer je ook beter en beter het complexe achterliggende stelsel van spelsystemen in je voordeel gebruiken. Ook hebben de makers geregeld verrassingen voor je in hun mouw zitten. Welke dat zijn verklappen we mooi niet, maar laat ons het erop houden dat ze op de meest onverwachte momenten de boel auctorieel in handen nemen. Die langzame ontdekking van de upgrades die je uit die spelsystemen puurt, loopt mooi gelijk met de emotionele toestand van het hoofdpersonage: samen met Selene ontdek je de wetten van de omgeving.

Returnal is niet bepaald de mooiste game die je zult spelen op je PlayStation 5, maar de visuele stijl is wel heel consequent. Het ware ‘next-gen’-cachet van de game zit hem ook eerder in  andere stimuli. De subtiele bibberingen die de haptische servo’s in de PS5-controller maken, bijvoorbeeld, om de op Selenes ruimtepak tikkende regen te simuleren. Of wat volgens ons nog de grootste meerwaarde van deze game is: het gebruik van Sony’s eigen 3D-audiosysteem, de Tempest 3D AudioTech Engine. We speelden hem voor deze review met Sony’s Pulse 3D-koptelefoon op onze kruin, en dat gaf een auditieve immersie die we nog nooit eerder hadden meegemaakt. Wie heeft er, met dit soort zintuiglijke onderdompeling, nog VR nodig?