“Ruim je kamer op!” Kinderen die helpen in huishouden zijn later succesvoller

“Hoe vroeger je kinderen betrekt bij het huishouden en klusjes laat uitvoeren, hoe sneller ze begrijpen dat werk deel uitmaakt van het leven”, stelt Julie Lythcott-Haims, die ook het boek ‘How to Raise an Adult’ geschreven heeft. Voor die uitspraak baseert de expert zich op een langetermijnstudie van Harvard, die huishoudelijk werk bij kinderen aanmoedigt.

“Als kinderen geen vervelende taakjes moeten doen, betekent dat iemand anders ermee in de weer is. Het gevolg: ze nemen minder initiatief. Ze wachten op iemand die hen een checklist geeft met taakjes die ze moeten afvinken, maar die is er in werksituaties niet altijd. Ze missen vaker de vaardigheid om werk te zien en zelf te redeneren hoe ze nuttig kunnen zijn.” Lythcott-Haims is er dan ook van overtuigd dat kinderen die wel helpen in het huishouden, later ook betere werknemers zijn. Zo kunnen ze beter samenwerken met collega’s, tonen ze meer empathie en kunnen ze taken zelfstandig afwerken. 

“Als je zelfstandigheid belangrijk vindt, is het handig om je kind taakjes te geven”, bevestigt opvoedexpert Eva Bronsveld, auteur van De Opvoedkalender. “Daarmee geef je jouw zoon of dochter al vroeg eigen verantwoordelijkheid en jij hoeft niet alles alleen te doen. Dat vergt enige investering, want een kind dat net de vaatwasser leert inruimen, kost meer tijd dan het oplevert. Maar op den duur pluk je er de vruchten van.” 

Een kind dat van jongs af aan helpt, krijgt meer zelfvertrouwen, vult orthopedagoog Mariëlle Beckers aan. “En hij of zij wordt voorbereid op het echte leven. Als je op kot gaat, is het wel zo prettig als je weet hoe de stofzuiger werkt.” Volgens haar zijn er nog een heleboel andere voordelen: het helpt bij de ontwikkeling van de uitvoerende hersenfuncties zoals impulsbeheersing, concentratie, flexibiliteit en prioriteiten stellen. Beckers: “Als je kinderen veel uit handen neemt, kunnen ze minder met die vaardigheden oefenen. Maar bereid je samen een maaltijd, dan leren ze dingen die niet alleen nodig zijn om te kunnen koken, maar bijvoorbeeld ook om taken te initiëren en een planning te bedenken.”

Toegegeven, je kind betrekken bij het huishouden is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Hopelijk kunnen deze tips soelaas bieden. 

Een afbeelding is veel helderder voor kinderen dan een lijstje met dingen die moeten gebeuren. Print daarom foto’s af van je kinderen die de afwasmachine inladen of de tafel afruimen en kleef ze bijvoorbeeld aan de ijskast. Maak als extra motivator ook een kiekje van je kind dat dessert eet, de vooropgestelde beloning als alle taakjes gebeurd zijn.

Voor kinderen is een routine een makkelijke kapstok. Ze vinden het fijn om te weten wat de volgende stap is, en het helpt hen om een taak vol te houden. Wil je dat je dochter haar pyjama in de wasmand gooit? Doe het elke morgen met haar, net nadat ze haar tanden heeft gepoetst en voor ze haar kleren aandoet om naar school te gaan. Die structuur wordt na een tijdje vanzelf een gewoonte.

Hoe vroeger je kinderen hun ouders klusjes samen zien doen, hoe groter de kans dat ze willen meedoen. Samen afwassen als familie, met een leuk muziekje erbij, kan een prima moment van qualitytime zijn.

Kinderen, vooral als ze nog jong zijn, hebben het moeilijker met instructies volgen die uit verschillende stappen bestaan. Een 5-jarige vragen om de tafel te dekken is niet onmogelijk, maar concrete instructies zijn wel nodig om de taak tot een goed einde te brengen. Leg duidelijk uit dat je vier placemats, vier borden, vier messen en vorken nodig hebt, en ook waar die moeten komen. Leg je verwachtingen niet te hoog en wees vooral geduldig.

Je mag je kinderen belonen voor hun deelname in het huishouden. Maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat elke taak uitmondt in een tripje naar de snoep- of speelgoedwinkel. Werk bijvoorbeeld met een systeem waarbij kinderen bij elke taak een munt verdienen, en dat ze met die munten kunnen sparen voor een beloning. Dat kan van alles zijn, van een ijsje op vrijdagavond tot 10 minuutjes langer opblijven.

Alle mensen - zelfs al zijn ze nog zo klein - vinden het leuk om geliefd, onmisbaar en geapprecieerd te worden. In plaats van lege complimenten te geven (“goed gedaan”, “je bent geweldig”), leg je daarom ook uit waarom de medewerking van je kind helpt. “Als je zelf je bed opmaakt, dan zijn we allemaal op tijd op school en ons werk. Dat is echt fijn voor me.” Zulke complimenten zijn op lange termijn efficiënter.