Kind met rugpijn? Steek het niet op de boekentas

Een recente Ierse studie onderzocht het verband tussen een zware boekentas en rugpijn bij 529 schoolgaande kinderen uit het vierde en vijfde leerjaar op 12 verschillende scholen. Hun conclusie luidde dat er geen rechtstreeks verband aan te tonen viel, en dat veel te maken heeft met perceptie: de studenten die hun boekentas als "zwaar" classificeerden - ookal waren die niet echt zwaar - gaven ook sneller aan last te hebben van een pijnlijke rug.

Het vraagstuk over het gewicht van boekentassen rijst al veel langer, en in vele landen wordt aanbevolen om het gewicht van zo'n boekentas te beperken tot 10% van het lichaamsgewicht. Verschillende studies wereldwijd zoeken een verband tussen een zware schooltas en rugpijn, tot dusver met weinig overtuigend resultaat. Of de oorzaak van de rugklachten effectief de zware tassen zijn, blijft onduidelijk.

Volgens Maurtis van Tulder, hoogleraar en rugspecialist van de Vrije Universiteit Amsterdam, is het probleem bij vele van die studies dat ze uit vragenlijsten bestaan, zo vertelde hij aan de Volkskrant. Laat kinderen zo'n vragen beantwoorden, en je krijgt de antwoorden die wenselijk zijn, argumenteert van Tulder. In sommige onderzoeken rapporteert maar liefst 90% van de kinderen rugklachten, een cijfer dat van Tulder erg onrealistisch lijkt. 

In 2001 kwamen Nederlandse onderzoekers al tot de conclusie dat het eerder psychosociale problemen zijn die aan de oorzaak liggen van rugklachten bij kinderen en jongeren. Ze schatten het gewicht van hun tas zwaarder in dan het in werkelijkheid is, zoals het recente Ierse onderzoek ook bevestigt. Rugspecialist van Tulder legt in de Volkskrant ook het verband met sociale problemen: het leven wordt zwaarder, een kind voelt druk en ondervindt daardoor ook lichamelijke klachten. De wetenschapper nuanceert door te zeggen dat kinderen die al rugklachten hebben deze wel kunnen verergeren door een zware schooltas. Maar kinderen die dagelijks een paar minuutjes een schooltas dragen op bus of fiets die maximaal 10% van het lichaamsgewicht weegt, zouden hier normaal gezien geen problemen van mogen ondervinden.