Kan je jezelf trainen om iets te leren eten dat je absoluut niet lust?

“Onze tong is een uniek orgaan”, begint Martijn. “Met onze smaakpapillen kunnen we een enorm scala aan verschillende smaken herkennen. “Elke variëteit van elk ingrediënt heeft dan ook zijn eigen smaak.” Waarom walgt de ene dan van spruiten en oesters, terwijl de andere persoon al meteen begint te watertanden bij het lezen van die ingrediënten? “Dat hangt af van twee factoren”, aldus Martijn.

Een genetische factor speelt hier om te beginnen al een eerste rol, al is die verrassend klein. “Zo beïnvloeden jouw genen de smaakpapillen op de tong. Hierdoor hebben sommige mensen weinig smaak, een gewone smaak of zelfs een ‘supersmaak’.”

Daarnaast worden we allemaal geboren met een bepaalde voorkeur voor zoetigheid. Dat komt omdat zoete voeding, zoals rijp fruit, een goede bron is van voedingsstoffen en energie. Ook vettige voeding vinden de meeste mensen lekker. De reden daarvoor is het hoge aantal calorieën, die ons van de nodige energie voorziet. Hetzelfde geldt voor zoute voeding. Die zit vol mineralen, wat ons lichaam goed kan gebruiken. Dat is meteen ook de reden waarom combinaties van vet en zout of vet en zoet zo heerlijk smaken. Denk maar aan frietjes of ijsjes.

Bittere en zure smaken appreciëren we meestal niet, omdat bittere smaken bijvoorbeeld in plantengif zitten. Zure voeding wijst dan weer vaak op iets wat vervallen is. Kortom: ons lichaam is als het ware geprogrammeerd om ‘gevaarlijke smaken’ te detecteren.”

De belangrijkste factor achter waarom we iets niet lusten, is daarentegen de omgeving. “Dat begint zelfs al voor we geboren zijn. In de baarmoeder inhaleert en ademt de foetus voornamelijk vruchtwater. En dat vruchtwater wordt op smaak gebracht door de voedingsgewoonten van de moeder. Ook via borstvoeding blijf je smaken binnenkrijgen. Op dat moment heb je nog geen afkeer voor een bepaald ingrediënt of gerecht. Het is pas vanaf de leeftijd van twee jaar dat je iets nieuws niet meer lekker kan vinden. Als je dus niet aan een bepaalde smaak bent blootgesteld tegen de tijd dat je twee jaar wordt, is de kans groot dat je het niet lekker zal vinden.”

“Verder zijn er ook nog een heleboel andere factoren die een invloed hebben op je smaak. Denk aan de geur, textuur en emotionele context. Ook een ziekte kan impact hebben. Als je een nieuw voedingsmiddel eet en dan moet braken, geven je hersenen automatisch de schuld aan het eten, zelfs als dat niet het geval is. En zo kan je ook een afkeer krijgen van een bepaald ingrediënt. Tot slot speelt ook een culturele achtergrond bij wat we lekker vinden en wat niet.”

“Dingen vinden we vaak niet lekker omdat ze nieuw zijn. De oplossing is dan ook om een bepaald voedingsmiddel ‘oud’ te maken. Je kan dat doen door je stapsgewijs bloot te stellen aan de voeding. Begin door het ‘vieze’ ingrediënt al eens in huis te halen. Probeer daarna het voedsel eens in je mond te stoppen, zonder het door te slikken. Daardoor kan je leren wennen aan de smaak of textuur, zonder dat je een slechte lichamelijke reactie ervaart. De laatste stap is dan om het door te slikken. Het helpt trouwens als je dat doet met dingen die je wél lekker vindt.”

Al is het nog iets moeilijker dan het zo klinkt. “Volgens studies moet je eerst zo'n 10 tot 15 pogingen doen, voordat je eraan went. Het kost dus effectief wel wat tijd. Bovendien is het helemaal niet zo erg als je eens iets niet lust. Onderzoek wijst uit dat het gezonder is als mensen zichzelf niet verplichten om iets te eten, maar nadenken over wat ze wél graag eten.” Wees dus zeer geduldig met jezelf als je iets probeert lekker te vinden.

Weg met de eetetiquette: waarom eten met je handen én met de mond open voor een betere smaakbeleving zorgt

Calvé, Albert Heijn of Helaes Pindakaas: welke pindakaas is het gezondst en lekkerst? Voedingsexpert test 10 soorten en deelt een 9,5/10 uit (+)

Waarom vermindert onze eetlust naarmate we ouder worden? En kunnen we daar iets tegen doen?