De volledige kaart met 'Meest Kwetsbare Waardevolle Bossen'. © Natuur en Bos

IN KAART. Tienduizenden eigenaars verliezen bouwgrond door nieuwe boskaart. Check hier waar

De nieuwe boskaart van de Vlaamse regering bedreigt tienduizenden eigenaars die hun gronden niet meer zullen kunnen gebruiken waarvoor die aangekocht werd, met fors waardeverlies tot gevolg. Dat zegt de Vlaamse Confederatie Bouw. Zo worden gronden die eerder bedoeld waren als bouw-, industrie-, landbouw- of recreatiegrond nu ingekleurd als kwetsbare zonevreemde bossen.

Robbe van Lier 17-05-17, 11:34 Laatste update: 18-05-17, 09:01

In totaal telt de Vlaamse Confederatie Bouw 15.001 sites waarop volgens de nieuwe boskaart van de Vlaamse regering zonevreemde bossen groeien. Dat is bos dat groeit op gronden met wonen, industrie, landbouw en recreatie als bestemming.

De beslissing van de regering om deze gronden als zonevreemd bos te erkennen, betekent dat de gronden beschermd worden. Bijvoorbeeld op een bouwgrond die nu als zonevreemd bos erkend wordt, mag dus niet langer gebouwd worden. Een streep door de rekening voor heel wat mensen: "Onze bouwgrond afgepakt voor een paar bomen", zo getuigt een eigenaar.

De getroffen gronden zijn gemiddeld 80 are groot, beslaan vaak meer dan een kadastraal perceel en treffen dus dikwijls meerdere eigenaars. Daardoor dreigen tienduizenden eigenaars hun gronden niet meer te kunnen benutten waarvoor zij die hebben aangekocht. De fragmenten kwetsbaar bos zijn nu al voorlopig beschermd. Na het openbaar onderzoek dat op 16 mei van start is gegaan, volgt de definitieve bescherming.

Antwerpen en Limburg zwaarst getroffen

Eigenaars van bouwgrond kunnen daardoor op hun perceel geen woning meer bouwen of uitbreiden en ook bedrijven kunnen daardoor niet meer uitbreiden
Vlaamse Confederatie Bouw

De getroffen gronden liggen verspreid over Vlaanderen, al zijn er sterke verschillen per provincie. Zowel in aantal hectare als in aantal sites is de provincie Antwerpen koploper met in totaal voor 5.137 hectare kwetsbare bossen. In die provincie is ook het aantal beboste sites het grootst (5.406 fragmenten) en overlappen deze sites het meest met woongebieden (voor 698 hectare). Op de tweede plaats komt Limburg met voor 2.773 hectare kwetsbare bossen en 4.705 hectare beboste sites. In Limburg overlappen deze sites meer dan in andere provincies met industriegebied.

De gemeenten met het grootst aantal beschermde bosfragmenten zijn Genk (377), Lille (337), Beringen (333), Houthalen-Helchteren (321), Herselt (308), Aarschot (287) en Balen (284). Het is niet verwonderlijk dat deze gemeenten zich voornamelijk in de provincies Antwerpen en Limburg bevinden.

De sites werden enkel geselecteerd op basis van biologische en historische criteria. Zo werd onder meer onderzocht of het bosfragment nog voorkwam op de topografische kaarten van Ferraris uit de jaren 70 van de 18de eeuw. Als dit het geval is, krijgt het bosfragment een hoge beschermingsscore (lees verder onder de kaart).

De meest getroffen provincies zijn Antwerpen en Limburg. © Natuur en Bos

Mogelijk waardeverlies

Bij de selectie werd geen rekening gehouden met het mogelijke waardeverlies voor de eigenaars, zo klaagt de Vlaamse Confederatie Bouw aan. "Noch met economische belangen."

Voor gans Vlaanderen vallen de zonevreemde fragmenten bos voor 1.630 hectare samen met woongebied en voor 502 hectare met industriegebied, berekende de VCB. "Daardoor treft de bescherming van de zonevreemde kwetsbare bossen in belangrijke mate particulieren die de waarde van hun gronden fors aangetast zien. Eigenaars van bouwgrond kunnen daardoor op hun perceel geen woning meer bouwen of uitbreiden en ook bedrijven kunnen daardoor niet meer uitbreiden."

Ruimte voor wonen nog meer in het gedrang

De Vlaamse regering heeft een kaart gemaakt van kwetsbare bossen in Vlaanderen die moeten worden beschermd. De bossen zijn kwetsbaar omdat ze niet op bosgrond liggen, maar wel op landbouw-, recreatie-, industrie- of woongrond. Veel particulieren die een bos op hun bouwgrond hebben staan, kunnen daar nu dus geen woning meer bouwen, ook al hebben ze een verkavelingsvergunning. © Photo News

"De overlapping van de kwetsbare bossen met bouwgrond betekent een extra beknibbeling van de 16,5% oppervlakte die in Vlaanderen voor wonen is bestemd", zo waarschuwt de Confederatie Bouw.

"Want daarnaast is het vandaag voor een groot aantal percelen woonuitbreidingsgebied onzeker of ze nog kunnen worden ontwikkeld, onder meer omwille van mogelijk overstromingsrisico. Dit betekent dat momenteel nog om en bij de 10.000 hectare bouwgrond inzetbaar is voor wonen. Aangezien er tegen 2050 meer dan 550.000 gezinnen bijkomen en verdichtingsprojecten vandaag zeer moeizaam verlopen - stadsvernieuwingsprojecten nemen gemiddeld 12 jaar in beslag - komen betaalbaarheid en wooncomfort steeds meer op de helling te staan."

Bezwaar aantekenen
De huidige afbakening van de kwetsbare bossen is voorlopig. Van 16 mei tot en met 14 juli loopt een openbaar onderzoek. Binnen die termijn kunnen eigenaars opmerkingen indienen of bezwaar aantekenen. "Maar wie daardoor te maken krijgt met een bouwverbod, kan pas een schadevergoeding krijgen na bestemmingswijziging naar waardevol en kwetsbaar bosgebied en dit kan al snel twee jaar duren. Eigenaars kunnen het waardeverlies dus slechts na verloop van jaren recupereren. Bovendien zal de schadevergoeding slechts een deel van het reële waardeverlies dekken."

"Wie durft nog bomen te planten?"
"Het beschermingsbeleid van de Vlaamse overheid heeft dan nog als neveneffect dat eigenaars vanaf nu zullen aarzelen om nog bomen aan te planten of spontaan te laten groeien in de periode die voorafgaat aan de ontwikkeling van een bedrijventerrein of woningproject", zo zegt de VCB. "Met het huidige beschermingsbeleid dreigen zij hun gronden dan definitief aan de natuur te moeten afstaan. Gronden braak laten liggen is dan de zekerste optie op verdere ontwikkeling."

Bekijk hier de kaart met 'Meest Kwetsbare Waardevolle Bossen'.