VIDEO. Orka's kunnen menselijke spraak imiteren (en dat klinkt heel grappig)

Voor hun onderzoek, dat gepubliceerd werd in het vakblad Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, trokken de onderzoekers uit Spanje, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Chili naar een aquarium in Frankrijk. Daar probeerden ze orka Wikie menselijke woorden aan te leren, nadat het dier al eerder werd getraind om handelingen van soortgenoten te herhalen.

Het veertienjarige wijfje moest eerst drie bekende orkageluiden imiteren van haar driejarig kalfje Moana. Daarna kreeg ze vijf andere orkageluiden voor de kiezen die ze nog nooit gehoord had. Ten slotte luisterde ze hoe mensen drie van die orkageluiden imiteerden, plus zes menselijke geluiden, zoals 'hello', 'Amy', 'ah ha', 'one, two' en 'bye bye'.

"Je kan geen woord nemen dat heel ingewikkeld is, want dan denk ik dat je te veel vraagt. We wilden dingen die kort waren maar ook heel verschillend", zegt Josep Call, professor in evolutionaire oorsprong van de geest aan de universiteit van St Andrews. "We dachten dat het heel overtuigend zou zijn om hen iets voor te schotelen dat niet in hun repertoire zit, en in dit geval is 'hello' niet iets wat een orka zou zeggen."

Het team stelde vast dat Wikie de geluiden snel kon nabootsen, zowel die van een orka als van een mens. Na 17 testen had ze alle nieuwe geluiden al onder de knie, en bovendien kon ze al na de eerste poging twee menselijke geluiden en alle orka-imitaties door mensen al kopiëren. Tijdens de volgende testen kon Wikie wel slechts één menselijk geluid ('hello') correct voortbrengen in meer dan de helft van de gevallen.

Slechts een fractie van het dierenrijk kan menselijke spraak imiteren, iets wat afhangt van zowel de hersenen als het stemapparaat. "Dat maakt het nog indrukwekkender", zegt Call. "Hoewel de morfologie van orka's zo verschillend is, kunnen ze nog altijd een geluid voortbrengen dat benadert wat een andere soort, in dit geval wij, uitbrengt." We moeten nu wel niet denken dat de orka's ook kunnen verstaan wat ze imiteren. "We hebben geen aanwijzingen dat ze begrijpen waar hun 'hello' voor staat", luidt het.

Wetenschappers denken dat het onderzoek nieuw licht kan werpen op de manier waarop wilde orka's verschillende dialecten hebben ontwikkeld. Het ondersteunt alvast de piste dat de varianten ontstaan zijn uit imitatie tussen orka's. De dieren kunnen niet alleen bewegingen van soortgenoten imiteren, maar enkele vaststellingen suggereren ook dat ze de geluiden van tuimelaars en zeeleeuwen kunnen nabootsen.

Dokter Irene Pepperberg, een expert in de cognitieve capaciteiten van papegaaien aan de universiteit van Harvard, noemt het onderzoek ook opwindend, maar plaatst wel een kanttekening: "Het zou een sterkere test geweest zijn als de uitgebrachte geluiden ook correct herkend werden door mensen zonder de aangeleverde modellen om mee te vergelijken."