Mensen en apen delen gebarentaal, blijkt uit onderzoek. Begrijp jij deze gebaren?

Volgens een studie die deze week werd gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift PLOS Biology, gebruiken mensapen meer dan 80 verschillende signalen om te communiceren. Onderzoekers van de faculteit Psychologie en Neurowetenschappen van de Schotse St. Andrewsuniversiteit stelden vast dat chimpansees en bonobo’s, de dichtste verwanten van de mens, meer dan 90 procent van hun gebaren delen. Ze lieten meer dan 5.000 proefpersonen filmpjes zien van de gebarende apen.

Elke deelnemer kreeg willekeurig ofwel een “alleen video”-spel toegewezen, ofwel video’s met in één zin een korte omschrijving van de context waarin de aap het gebaar maakte. Dit is een beproefde methode die wordt gebruikt om niet-menselijke soorten te testen op het begrijpen van menselijke taal, maar deze keer werden de rollen omgedraaid.

In meer dan 50 procent van de gevallen konden de proefpersonen, die geen enkele voorkennis hadden over gebaren of apen, juist inschatten wat de betekenis van het gebaar was. Dat is meer dan het dubbele dan wat verwacht kan worden na puur gokken, leggen de onderzoekers uit bij CNN. Enkele gebaren, zoals wrijven over de mond - ‘geef me eten’ - en opvallend krabben op de borst - ‘ontluis mij’ - werden in 80 procent van de gevallen juist geïnterpreteerd.

Ook bij gebaren die meerdere betekenissen kunnen hebben, werden de apen in meer dan de helft van de gevallen juist begrepen. De ‘gerichte duw’ betekent bij bonobo’s ‘klim op mijn rug', maar chimpansees willen met een duw juist zeggen dat ze zich moeten verplaatsen. Enkel het schudden met een voorwerp, dat zowel kan betekenen ‘laten we seks hebben’, ‘verzorg me’ of ‘wegwezen’, werd niet begrepen door de proefpersonen.

“Deze gebaren worden gedeeld door alle andere grote apensoorten, zoals gorilla’s en orang-oetans”, legt Kirsty E. Graham, een van de onderzoekers, uit bij BBC. “Menselijke kinderen gebruiken ook enkele van deze gebaren", vervolgt ze. “We hadden dus al een vermoeden dat dit een gedeelde vaardigheid in gebaren was die misschien al aanwezig was bij onze laatste gemeenschappelijke voorouder.”

Deze studie maakte deel uit van een lopende wetenschappelijke missie om dit verhaal over de oorsprong van de taal te begrijpen door de communicatie bij onze naaste apenneven zorgvuldig te bestuderen.