Het grote vogelweekend: zo hard sloeg ziekte toe bij merels in Vlaanderen

Grote verschuivingen in de top 3 dit jaar. De koolmees, vorig jaar nog op de vijfde plaats, klopt de huismus als meest getelde vogel in Vlaamse tuinen. Ook die andere bekende mees, de pimpelmees, scoort met een vijfde plaats veel beter dan vorig jaar (plaats 8). Oorzaak: het broedseizoen van 2017 was voor mezen opnieuw beter dan in 2016 en daarnaast kregen ze versterking van mezen uit het noordoosten, die hun broedgebied verlaten hebben door een gebrek aan voedsel.

Maar het geslaagde inhaalmanoeuvre van de koolmees heeft ook te maken met de mindere prestatie van de huismus: vorig jaar zaten er huismussen in 51 procent van de tuinen, nu was dat het geval in amper 46 procent. Dat is een vrij drastische achteruitgang. Tot 2012 waren ze nog in meer dan 60 procent van onze tuinen aanwezig.

Met z'n vierde plaats - nipt na de kauw - doet de vink het goed in de tuinvogeltelling en zit de soort de kauw op de hielen. Maar vooral opvallend was dat bijzondere vinkensoorten zich bij ons lieten zien. Top of the bill was de appelvink, een forse vink met krachtige snavel die zich in andere jaren zelden bij ons laat zien. Dit jaar waren er al 1.059 meldingen van deze soort. Maar ook kepen en distelvinken deden het opvallend beter dan andere jaren. 

De merel stond tijdens het vogelweekend van 2017 nog op de tweede plaats en was in het hoogste aantal tuinen aanwezig, toch toonde de soort hier en daar verzwakte aantallen, vooral in Limburg en Antwerpen. Nadat het usutuvirus in de zomer van 2017 een tweede keer toesloeg, zijn de gevolgen helaas veel duidelijker zichtbaar: de merel zakt dit jaar naar een dramatische achtste plaats. Op Vlaams niveau was hij in slechts 76 procent van de tuinen aanwezig. Ter vergelijking: in 2015, 2016 en 2017 was dat respectievelijk 94, 91 en 89 procent.

Met een gemiddelde van 30 vogels in de getelde tuinen scoort de editie van 2018 iets beter dan 2016 en 2017 met respectievelijk 28 en 27 vogels per tuin. Minder positief was dat het roodborstje in minder tuinen aanwezig was dan vorig jaar, en wel met 10 procent: vorig jaar zat die in 80 procent van de tuinen, nu nog in 70 procent.