Surreëel Brussel wil de realiteit nog steeds niet zien

Wee de Vlaming die na de aanslagen bezorgd naar zijn hoofdstad kijkt. Meng je niet. Moei je niet. Waag het niet om ongevraagd te suggereren dat in Brussel zowat alles beter kan en anders moet. Volgens de almachtige Parti Socialiste ben je dan een betweter. Onfatsoenlijk, volgens minister-president Rudi Vervoort. Een smet op zijn stad, volgens burgemeester Yvan Mayeur. Het fiere, koppige, balorige Brussel laat zich door het Vlaanderen van Bart De Wever bevuilen noch bevelen. Het waant zich zijn eigen meester. Baas in eigen onderbuik. Hoofdstad van het surrealisme. Magritte waart er nog steeds rond. Helaas deugt dat surrealisme enkel als kunstvorm, niet als bestuursvorm. En dus blijft Brussel ziende blind voor de realiteit en loopt het ook na 22/3 fluitend op de afgrond af, de dieperik tegemoet - maar wel met een knipoog, comme d'habitude.

Ver gekomen is het als er zopas 35 doden zijn gevallen en de burgemeester van de hoofdstad openlijk zijn vertrouwen opzegt in de minister van Binnenlandse Zaken. Daarmee verklaart hij zich de facto eigenmachtig en onafhankelijk van het federaal gezag. Een leugenaar, zo noemt Yvan Mayeur Jan Jambon. Als Belg heb je dan reden tot ongerustheid. Als Vlaming vraag je je dan af waaraan je zoveel rood aangelopen francofone haat hebt verdiend. Ook al is Brussel ook jouw hoofdstad en eet je, drink je, wandel en werk je er graag. Ook al ben je zelf geen doldwaze hooligan met bivakmuts. Ook al stem je niet noodzakelijk voor N-VA. Maar Vlaanderen is voor de PS synoniem met De Wever. Niet omdat ze niet beter weten, maar omdat het hen goed uitkomt. En vice versa, alsof Franstalig België zich laat herleiden tot louter de PS.

De Brusselse afschuw voor het Vlaanderen van de N-VA is niet nieuw. Herinner u Laurette Onkelinx over het klikken en klakken van de laarzen van Jambon en Francken. Lees er Freddy Thielemans op na, de voorganger van Yvan Mayeur, in zijn afscheidsinterview met deze krant. "Bart De Wever voelt ons niet aan", zei die toen. "Wat ik voor De Wever voel, is minachting. Net zoals hij voor ons, Brusselaars. Al zijn voorstellen voor Brussel miskennen de eigenheid van onze stad." Eigenheid. Het hoge woord is er uit.

Eigenheid is het alibi voor al wat er in Brussel fout loopt. Pottenkijkers niet gewenst. Brussel is binnen België een geval apart, une région à part entière. Los van taal en cultuur claimen de stad en het Gewest hun eigen ziel, hun eigen dynamiek, hun eigen samenlevingsvorm, hun eigen identiteit: tous ensemble in superdiversiteit, een ideaal waaraan het conservatieve Vlaanderen en het rurale Wallonië volgens Brussel niet zullen tippen. Het klonk al langer als een sprookje, maar als er doden vallen en terroristen er thuis zijn, wordt het plots een lelijke leugen. Slechts mondjesmaat geven de betrokkenen dat toe. Philippe Moureaux, alsnog. Rudi Vervoort, na enig aandringen. "Niet horen, niet zien, niet weten: daar hebben we een collectieve fout gemaakt", gaf Vervoort onlangs toe. De rauwe realiteit haalt de Brusselse Parti Socialiste met zevenmijlslaarzen in, maar de bekentenis van schuld volgt slechts schoorvoetend.

Easygoing. Zo werd Brussel in onze weekendkrant getypeerd door minister van Justitie Koen Geens. Dat ene Engelse woord vat de veelvuldige en onmiskenbare charme van de hoofdstad perfect samen. Brussel is chill, op zijn eigen onnavolgbare wijze. Brussel heeft flegma, op zijn eigen natuurlijke manier. Brussel bruist en Brussel broeit. Brussel is zo tolerant dat het aan onverschilligheid grenst. Brussel is zo begripvol dat het naar straffeloosheid neigt. Brussel relativeert alles en iedereen, zichzelf nog het meest. Brussel omarmt zijn gebreken. Het loopt op met zijn wanstaltigheid. Het koketteert met zijn eigen wanorde, mentaal en bestuurlijk. Brussel, Molenbeek, Sint-Joost, Anderlecht, Schaarbeek, Vorst, Sint-Gillis: arm maar proper noemt het zich. En trots op wat het is en Vlaanderen noch Wallonië ooit zal zijn: zo open dat je als nuchtere buitenstaander spontaan de billen dichtknijpt. Laat maar lopen, laat maar waaien. Laisser faire, laisser passer en dan versteld staan dat jonge gasten zichzelf glorieus opblazen. Vooralsnog enkelingen, potentieel tientallen, wie weet honderden.

Tenenkrullend is het hoe dat zelfbewuste, koppige Brussel weigert om daaruit de vanzelfsprekende conclusies te trekken. Ook nu nog, na Vorst, Molenbeek en Schaarbeek. Ook nu nog, na Zaventem en Maalbeek. In de praktijk één grootstad, op papier negentien gemeenten en zes politiezones. Onfatsoenlijk vindt minister-president Vervoort het als Vlamingen op die wonde de vinger leggen - alsof ze dansen op het graf van de doden, ces Flamands. Wie het waagt om op te merken dat New York veiliger en welvarender is geworden met één burgemeester en één politiechef, wordt door Vervoort meteen naar Peking doorverwezen: 'Misschien is het in China nog beter?' Brussel laat zich door niemand de les lezen. Het is van God los. Van Allah daarentegen?

Brussel doet zijn eigen zin. Niet alleen het Gewest, ook elke gemeente en elke politiezone. Eén visie? Eén beleid? Eén actie? Eén plan om radicalisering te voorkomen? Eén plan om terrorisme te bestraffen? Helaas. Brussel is een lappendeken, rijp voor de lappenmand. Vlaanderen kijkt dan uitsluitend naar de Parti Socialiste, maar geen van alle Franstalige partijen gaat vrijuit. Van de negentien gemeenten leidt de PS er zes, net als de MR. DéFi (ex-FDF) bestuurt er drie, net als de cdH. Ecolo leidt er één: niet toevallig Watermaal-Bosvoorde, de rijkste van allemaal. Als het Gewest zelfs na 35 doden nog steeds weigert om de realiteit onder ogen te zien, dan is dat een collectieve Franstalige schuld. Vlaanderen gedraagt zich vaak betweterig, op het arrogante af, maar als het op deze nagel klopt, heeft het overschot van gelijk. Franstalig Brussel is machtsgeil, ongeacht haar kleur: rood, blauw, oranje of groen. Elke noblesse is hun beleid vreemd. Courage kennen ze niet.

Het straffe is: als Vlaanderen de structuur van Brussel wil veranderen, dan kan het dat. Het volstaat dat het zijn meerderheid in de Kamer uitspeelt, zoals het dat symbolisch heel even heeft gedaan toen Brussel-Halle-Vilvoorde moest worden gesplitst. Niet meerderheid tegen oppositie, maar taalgroep tegen taalgroep. Franstalig België trok prompt aan de alarmbel, maar als wake-upcall kon het tellen. BHV is intussen gesplitst, zoals het hoort. Het zou Brussel sieren mocht het eerstdaags tijdig ontwaken uit zijn droom die een nachtmerrie is gebleken. Dat vergt alertheid en moed, leiders met carrure en allure. De opdracht is reusachtig. Politieke dwergen krijgen die nooit geklaard.

LEES HET STANDPUNT VAN JAN SEGERS ELKE DAG IN ONZE KRANT OF IN HLN PLUS, ONZE ZONE EXCLUSIEF VOOR ABONNEES (KLIK HIER EN PROEF 5 WEKEN LANG VOOR 1 EURO)