"We zien vooral single mannen en vrouwen, vaak 60-plussers, ten prooi vallen aan vriendschapsfraude": hoe wapen je jezelf?
Kan je het via internet of sociale media goed vinden met een persoon die je nog nooit eerder in je leven tegenkwam? Let dan goed op: het aantal slachtoffers van vriendschapsfraude gaat in stijgende lijn. Mary Ann Borgers van Neniu vzw, een vrijwilligersorganisatie die slachtoffers van cybercriminaliteit steunt, wijst in MijnGids op de grote financiële én emotionele impact en vertelt wat je kan doen als je toch ook zelf in de val trapt. “Want deze criminelen pakken je op een slecht moment, wanneer eenzaamheid je overvalt.”
Vriendschapsfraude: je zit er plots middenin en hebt het gevoel, tijdens of net na een moeilijke periode, dat je er niet alleen voor staat. Denk maar aan de voorbije lockdownperiode. Je aanvaardt een vriendschapsverzoek van een onbekend profiel op sociale media (bijvoorbeeld Facebook of Instagram) en voor je het weet raak je aan de praat.
“Het lijkt onschuldig maar van zodra je het vriendschapsverzoek van de onbekende accepteert, zeg je eigenlijk: oké, ik wil wel een praatje maken”, zegt Mary Ann Borgers van Neniu vzw. Zij komt elke dag in contact met slachtoffers van vriendschapsfraude. “Uiteraard is het heel onschuldig maar deze mensen, vaak volledige groepen, hebben er wel hun beroep van gemaakt om in te spelen op jouw gevoelens. Dat klinkt van ‘sweety’ of ‘honey’ tot enkele bemoedigende woorden vooraleer je naar de dokter gaat. Dus ze weten als geen ander waar ze mee bezig zijn.”
Je gaat met pensioen, blijft als weduwe of weduwnaar achter, je bent ziek, … Als je op dat moment aan de praat raakt met iemand met minder goede bedoelingen, ga je die misschien net wat meer vertrouwen
Emotionele gebeurtenissen eindigen met hoge kostprijs
Het jongste slachtoffer van vriendschapsfraude bij Neniu vzw was 45 jaar, de oudste 85. “We zien dat vooral single mannen en vrouwen, vaak zestigplussers, ten prooi vallen aan deze vorm van cybercriminaliteit. Ze zijn immers niet volledig vertrouwd met het internet en de digitale toepassingen van vandaag. Daarnaast komen zij ook sneller met ingrijpende emotionele gebeurtenissen in aanraking. Je gaat met pensioen, blijft als weduwe of weduwnaar achter, je bent ziek, … Als je op dat moment aan de praat raakt met iemand met minder goede bedoelingen, ga je die misschien net wat meer vertrouwen.” En dat kan leiden tot vriendschapsfraude, met een hoge kostprijs. “Iemand ging zo ooit een lening aan van 625.000 euro om zijn gesprekspartner te helpen. Om maar aan te geven dat het niet altijd bij 50 of 100 euro blijft… Soms gaat het over enkele duizenden euro’s.”
Schaamte
Het grootste probleem om deze cybercriminaliteit te weren, is de schaamte bij mensen wanneer ze het slachtoffer zijn geworden van vriendschapsfraude. “Slachtoffers hoeven zich helemaal niet te schamen. Deze criminelen zijn heel goed getraind en pakken je op een slecht moment, wanneer eenzaamheid je overvalt. Hoe minder aangiftes worden gedaan, hoe moeilijker het is voor ons om effectief na te gaan wat er gaande is. Het is bijzonder moeilijk om deze criminelen te vinden maar soms ben je net als vele anderen het slachtoffer van één persoon of organisatie. Signaleren is dan net zo belangrijk. Zodat we die groepen of bendes kunnen identificeren.”
Er wordt een virtuele droom gecreëerd door deze mensen waardoor het voor slachtoffers echt heel moeilijk is om de ware intenties te zien. Net daarom is de emotionele klap achteraf zo groot
“Ook jouw familie en vrienden spelen een grote rol. Het is meestal wanneer familie of vrienden weten wat er aan de hand is dat de bal aan het rollen gaat. Slachtoffers zijn zich meestal helemaal niet bewust van de bedoelingen van de persoon die aan de andere kant zit. Soms is het ook heel moeilijk voor hen om te begrijpen dat er iemand anders dan op de foto met hen aan het praten is. Er wordt een virtuele droom gecreëerd door deze mensen waardoor het voor slachtoffers echt heel moeilijk is om de ware intenties te zien. Net daarom is de emotionele klap ook zo groot wanneer er naar geld wordt gevraagd en je daarna (bijna) nooit meer iets van de oplichter hoort.”
Wij betalen niet terug
Neniu is een steunorganisatie die mensen begeleidt en beschermt tegen vriendschapsfraude maar is tegelijk ook een steunplatform achteraf. “We betalen weliswaar het verloren bedrag niet terug. We zijn tenslotte ook slechts vrijwilligers. Maar we steunen de slachtoffers wel, zij voelen zich achteraf emotioneel gekraakt.”
Behalve een aangifte proberen slachtoffers ook zelf op onderzoek te gaan naar de daders. Maar dat is vaak een maat voor niets. “Door de privacywetgeving is dat heel moeilijk geworden. De bendes zijn over het algemeen buiten Europa bezig en dat maakt het er natuurlijk niet gemakkelijker op om te achterhalen wie de criminelen zijn. Hoewel je dan al slachtoffer bent geworden, doe je best aangifte bij de politie. Dit kan met allerlei bewijzen, van foto’s tot transacties. Verwijder zeker niets wanneer je beseft dat je slachtoffer bent geworden. Hoe dan ook is het aangeraden om waakzaam te zijn en niet zomaar blind vertrouwen te hebben in een onbekend persoon.”
Checklist: zo bescherm je jezelf
1. Ga de echtheid van het profiel na
Vertrouw niet blindelings op mooie profielen. Vraag voldoende info aan je nieuwe vriend(in) of geliefde. Kan of wil hij/zij geen antwoord geven op onschuldige vragen (zoals ‘waar woon je?’, ‘wat is je job?’), laat je dan niet afschrikken en hou vol tot je een antwoord krijgt. Beweert hij/zij een belangrijke functie of job uit te oefenen, dan kun je dit perfect checken op LinkedIn of op de website van de genoemde organisatie.
Als je via een zoekrobot verschillende afbeeldingen van de profielfoto terugvindt, dan gaat het allicht om een oplichter. Ga ook na of de persoon een profiel heeft op andere sociale media. Als het profiel recent is aangemaakt en hij/zij heeft minder dan 200 vrienden, kan dat ook wijzen op een vals profiel.
2. Vertrouw niet zomaar iedereen
Praten kan geen kwaad, maar breng jezelf en je identiteit niet in gevaar door mensen te snel te vertrouwen. Persoonlijke informatie houd je best voor jezelf.
3. Let op voor ‘zielige’ verhalen
Blijf kritisch wanneer hij/zij de emotionele toer opgaat en je probeert te overtuigen om geld te bezorgen. Waarom vraagt hij/zij geen geld aan een familielid, een vriend of een collega?
4. Geef geen geld
Maak nooit geld over. Besef dat het hier in wezen om een wildvreemde gaat, iemand die je nooit in het echt hebt ontmoet.
Wat als je toch slachtoffer bent?
1. Verbreek onmiddellijk alle banden
Reageer niet op berichten, e-mails of telefonische oproepen.
2. Noteer alle informatie
Bewaar alle gegevens die je voorhanden hebt, zoals de naam van het profiel, het telefoonnummer of de alias op de datingsite. Meld je verhaal op meldpunt.belgie.be (optie ‘vriendschapsfraude’) en voorkom zo dat anderen in dezelfde val trappen.
3. Doe meteen aangifte bij de lokale politie
Heb je persoonlijke gegevens (adres, kopie identiteitskaart, paspoort,...) doorgegeven, dan is er een risico op identiteitsfraude.
4. Verwittig je bank of Card Stop
Vermoed je dat er in jouw naam geld afgehaald kan worden, dan meld je dit best direct bij je bank. Heb je de gegevens van je kredietkaart doorgegeven? Contacteer dan meteen Card Stop (070 344 344).
Lees meer adviezen over veilig online surfen binnen MijnGids - Technologie.
Lees ook:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Tweakers
De beste tablets voor elk budget: vier aanraders van onze expert
Surf je graag in alle comfort? Meestal volstaat een smartphone, maar ’s avonds op de sofa of in bed is een tablet met een groter scherm toch net iets aangenamer. Valt kiezen uit het ruime aanbod je zwaar? Technologiesite Tweakers plaatst de vier beste exemplaren van dit moment naast elkaar. -
Showbizz
Véronique De Kock over gelekte naaktfoto’s: “De mannen zijn slachtoffers, wij zouden iets heel anders genoemd worden”
Sinds het uitlekken van de naaktfoto’s van enkele BV’s is sexting in veel Vlaamse huishoudens hét gespreksonderwerp. Ook ten huize Véronique De Kock (43). De ex-Miss vindt het goed dat het voorval jongeren zoals haar vijftienjarige zoon Sébastien wijst op de gevaren, maar heeft wel zo haar bedenkingen bij de manier waarop de betrokken mannen besproken worden. -
HLN Shop
"Ga niet te vroeg naar bed en eet geen chocolade": vijf tips van de slaapspecialist voor een betere nachtrust
Lig jij wel eens te woelen in bed en/of heb je het moeilijk er ‘s ochtends uit te komen? Slaapproblemen kunnen op termijn zwaar doorwegen op je gemoed en gezondheid. Word je geplaagd door een ontregelde nachtrust, schiet psycholoog en slaapspecialist Annelies Smolders te hulp. Met haar groepspraktijk Huis Midori reikt de ervaringsdeskundige slaapexpertise en therapie op maat aan, en dat doet ze nu ook online met de masterclass ‘Beter Slapen’. HLN Shop kreeg alvast vijf helpende tips. -
-
Streamz
Kippenvel verzekerd: dit zijn de meest huiveringwekkende true crime-docureeksen
True crime is de laatste jaren een belangrijk deel geworden van het aanbod van de streamingdiensten. Eén ding mag alvast duidelijk zijn: niet alleen in het buitenland worden er ernstige misdrijven gepleegd. Op woensdag 18 mei schoot Streamz ‘True Crime Belgium: Schellebellemoord: De zaak Prosper Van der Borght’ op ons af. Het ideale moment om enkele spannende docureeksen binnen dit genre in onze Kijkgids te bundelen. Passeren de revue: een meesteroplichter, een wereldberoemde moordzaak, een gewetenloze seriemoordenaar en een vreselijk familiedrama. -
PREMIUM
‘Eveline’ gebruikte Kik om Stan Van Samang in de val te lokken: chatapp is berucht voor sexting en pedofilie
“Voeren we het gesprek niet verder op Kik?” Dat is wat Stan Van Samang (41) te horen kreeg van de intussen beruchte ‘Eveline’. Instagram was niet geschikt om echt ‘persoonlijke’ gesprekken te voeren. Ze schakelden over naar de chat-app Kik, naaktbeelden werden verstuurd en het kwaad was geschied. ‘Eveline’ koos niet zomaar voor Kik. Wat is Kik? Hoe werkt het en waarom wordt het zo vaak voor sexting gebruikt? Een overzicht. -
Spaargids.be
Maandelijks 10% van je inkomen sparen aangeraden: zo slaag je erin dit doel te bereiken
Het Nederlandse voorlichtingsinstituut Nibud adviseert om maandelijks tien procent van je inkomsten te sparen. Dat lijkt – zeker in de huidige tijden van hoge energiefacturen en prijzige winkelkarretjes – gemakkelijker gezegd dan gedaan. Een praktisch bespaarplan zou de klus eenvoudiger moeten maken. Spaargids.be legt uit hoe het werkt. -
PREMIUM
Dit is hoe de mysterieuze ‘Eveline’ drie BV’s kon overtuigen om naaktbeelden van zichzelf te versturen
Het gerecht probeert volop te achterhalen wie schuilgaat achter de Instagramaccount ‘Eveline’, die Stan Van Samang (41), Peter Van de Veire (48) en Sean Dhondt (36) in de val lokte. Volgens onze informatie gebeurde dat volgens een goed geolied scenario dat in alle drie de gevallen bijna identiek verliep. Wie ze is weet voorlopig niemand, en of ze alleen dan wel in opdracht van anderen werkte ook niet. Wel konden we te weten komen hoe ze het deed.