Als inwoner van een Vlaamse gemeente betaal je niet alleen een inkomstenbelasting aan de federale overheid of je autobelasting aan de Vlaamse, ook je gemeentebestuur doet zijn duit in het zakje met lokale belastingen. Elke gemeente mag dat tarief zelf bepalen en kan bijvoorbeeld ook spelen met de prijs van huisvuilzakken, maar over het algemeen hebben gemeenten twee grote inkomstenbronnen: de aanvullende personenbelasting (APB) en de opcentiemen op de roerende voorheffing (OOV) die je betaalt als je een huis of andere eigendom bezit. 

De aanvullende personenbelasting is een percentage op de inkomstenbelasting die je elk jaar betaalt. Is de APB 8 procent, dan betaal je per elke 100 euro die de federale overheid aan belastingen int, aan de gemeente dus nog eens 8 euro erbovenop.

De opcentiemen worden berekend op basis van de onroerende voorheffing die je aan de Vlaamse overheid betaalt voor je eigendom: 1 opcentiem staat gelijk aan 1 procent bovenop de basisheffing. Aan een tarief van 1.000 opcentiemen moet je voor elke euro onroerende voorheffing dus tien euro bijbetalen aan de gemeente. Het grootste verschil tussen beide systemen is dat aan de opcentiemen ook de bedrijven mee betalen. 

Beide belastingen zijn goed voor ongeveer 40 procent van de inkomens van een gemeente. De gemeente mag het tarief van beide belastingen elk jaar verhogen of verlagen. In het verkiezingsjaar 2018 bleef het tarief in de meeste gemeenten hetzelfde of daalde er een van de twee of allebei. Verhogingen waren er niet veel te vinden. Ook in 2019 blijft dat dus in de meeste gemeenten zo. In een aantal gemeenten zorgde de verhoging van de tarieven wel voor ophef, zoals in Mechelen. 

Hoe hoog zijn de aanvullende belastingen in jouw gemeente? Klik op de kaart op jouw gemeente, of zoek in de tabel onderaan:

287 gemeenten (93 procent) behouden in 2019 de tarieven van vorig jaar. In zeven gemeenten daalt één of beide tarieven, terwijl één of beide tarieven in negen gemeenten stijgt. Ook dit jaar zijn er besturen die een plaatselijke ‘taxshift’ doorvoeren en het APB-tarief laten dalen en het OOV-tarief optrekken, namelijk drie. 

291 gemeenten laten het APB-tarief ongemoeid. In 6 gemeenten daalt het tarief, 3 besturen trekken het op. Het gemiddelde APB-tarief daalt van 7,21 procent naar 7,20 procent. 289 gemeenten behouden in 2019 het OOV-tarief van vorig jaar. 9 gemeenten trekken het tarief op, in 2 besturen daalt het. Het gemiddelde OOV-tarief stijgt daardoor van 877 naar 880.

Drie kustgemeenten, De Panne, Knokke-Heist en Koksijde, hanteren een nultarief in de aanvullende personenbelasting. In Zwijndrecht betaal je 2,5 procent, en in alle andere Vlaamse gemeenten moet je minstens 5 procent betalen. Het hoogste tarief, 9 procent, is voor de kleinste stad van Vlaanderen, Mesen. Over het algemeen zijn het vooral Zuid-West-Vlaamse en Limburgse gemeenten waar je meer belastingen moet betalen (oranje op de kaart bovenaan).

De minste opcentiemen op de onroerende voorheffing betaal je in Zaventem en Sint-Martens-Latem (472), de meeste in Staden (1.700) en Aarschot (1.500) en reeks West-Vlaamse gemeenten (rood op de kaart hieronder).

Hoe hoog zijn de opcentiemen in jouw gemeente? Klik op de kaart op jouw gemeente, of zoek in de tabel onderaan:

Er wordt al lang gewaarschuwd voor de steeds zwaardere financiële last die de gemeenten moeten dragen. Dankzij de taxshift houden Vlaamse werknemers nu wel een beetje meer nettoloon over, maar de medaille heeft een keerzijde. Doordat de personenbelasting naar omlaag gaat, dalen ook de inkomsten van de gemeenten, zegt de VVSG: in totaal 110 miljoen euro, wat tegen 2021 nog eens zal verdubbelen. En de gemeentebesturen zien zich sowieso al geconfronteerd met de pensioenbom voor hun ambtenaren. In de periode 2012-2017 stegen de pensioenlasten van de Vlaamse gemeenten, OCMW’s, politiezones en hulpverleningszones met 236 miljoen euro of ruim 5,8 procent per jaar. De verwachting is dat daar tegen 2024 nog eens 32,6 procent of 310 miljoen euro bijkomt.

De VVSG sluit dan ook niet uit dat er vanaf 2020 meer verhogingen zullen zijn als er geen oplossing komt voor de grote financiële druk op de lokale besturen. In heel wat gemeenten werden de tarieven al in de loop van de vorige legislatuur vastgelegd voor een aantal jaar, inclusief 2019. Mogelijk verhogen veel nieuwe besturen hun tarieven dan ook pas in het tweede jaar van de nieuwe legislatuur. Dat was ook na de verkiezingen van 2012 het geval.

Hoe hoog zijn de belastingen in jouw gemeente? Typ jouw gemeente in het zoekvenster: