Corona vergroot ongelijkheden tussen woningeigenaars en huurders

Het Steunpunt Wonen voerde twee onderzoeken uit om het effect in te schatten van de Covid-19-crisis op de woonsituatie in Vlaanderen. Daarbij kwam enerzijds de impact op de woningprijzen aan bod, anderzijds de impact op de woonsituatie van de Vlamingen.

Uit het eerste onderzoek komt naar voren dat de woningprijzen vorig jaar flink gestegen zijn: met 5,9 procent ten opzichte van 2019. Volgens Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele (N-VA) is een belangrijke verklaring daarbij de wereldwijde daling van de hypothecaire interestvoet, waardoor kopers meer konden lenen en de woningprijs de hoogte inging. De prijzen stegen overigens minder snel dan in onze buurlanden, volgens de minister een gevolg van de reactie van de overheid: “We hebben snel ingegrepen met maatregelen die de inkomens van de mensen moesten waarborgen, alsook specifieke maatregelen op vlak van wonen. Het onderzoek van het Steunpunt toont aan dat dit de juiste weg was."

Daarnaast besluit het Steunpunt dat bestaande ongelijkheden tussen eigenaars en huurders uitvergroot werden tijdens corona: huurders hebben een grotere kans om te werken in zwaar getroffen sectoren, worden doorgaans vaker (technisch) werkloos en hebben meer kans op inkomensverlies. Daarnaast rapporteerde één op de vijf huurders dat ze problemen ervaren met de beperkte grootte van hun woning.

"Het is nog te vroeg om de effecten van de crisis volledig in beeld te brengen", reageert minister Diependaele. "Maar de onderzoeken van het Steunpunt Wonen geven alvast waardevolle inzichten. We kunnen enkel een goed beleid voeren als dat gevoed en gestuurd wordt vanop het veld én door onderzoek."

De onderzoekers achter het rapport concluderen alvast dat de vraag rijst naar bijkomende maatregelen voor de (private) huurmarkt, bijvoorbeeld in de vorm van mogelijkheid tot uitstel van betaling. "Het is belangrijk om blijvende ondersteuning te bieden voor kwetsbare huishoudens en daarnaast verdere aandacht te besteden aan het effect van een pandemie op de psychische gezondheid van de huishoudens en de rol die de woning daarin speelt."

Volgens minister Diependaele wordt voor de huurmarkt gewerkt op twee sporen: de aanbodzijde en de vraagzijde. "Het belangrijkste is om zelf in aanbod te voorzien. Bijkomende sociale huurwoningen zijn hierin cruciaal om de druk van het lager segment te verlichten. Daarnaast doen we onder het systeem van 'SVK-pro' oproepen naar private ontwikkelaars om met private middelen eveneens een bijkomend sociaal woonaanbod te realiseren."

Aan de vraagzijde wijst de minister erop dat de huurpremie en -subsidie nog nooit zoveel begunstigden kenden, met 13.724 premies en 18.174 subsidies in januari van dit jaar, een stijging van ruim 54 procent op vijf jaar tijd. "Toch blijft de niet-opname van beide premies substantieel. We zullen de achterliggende redenen onderzoeken, zodat de niet-opname kan teruggedrongen worden. Maar het blijft een moeilijk evenwicht: te veel ingrijpen in de markt heeft ook nefast effect op woningprijzen.”