Was je niet populair in het middelbaar? Dan zal ook je carrièrepad moeilijker verlopen

Collega’s die roddelen over elkaar, mensen die gaan klikken bij de baas, uitgelachen worden omdat je een paar kilo bij bent gekomen,... Voelt de sfeer op je werk ook soms aan alsof je terug op de middelbare school zit? “Dat is omdat er écht nog niks veranderd is en mensen zich exact hetzelfde gedragen,” vertelt Mitch Prinstein, professor in de psychologie aan de universiteit van North Carolina en schrijver van het boek Popular: The Power of Likability in a Status-Obsessed World.

“Eens je volwassen bent wordt het niet meer ‘populariteit’ genoemd, maar spreekt men eerder over ‘status’ of ‘vriendelijkheid’, ook al gaat het eigenlijk over exact hetzelfde als op de middelbare school. Iemand wordt als leuk en vriendelijk beschouwd, als hij of zij anderen betrokken, gelukkig en gewaardeerd kan laten voelen. Status gaat meer over aandacht, macht, invloed en uiterlijk. Herkenbaar toch?” aldus Prinstein aan Huffington Post. “Zelfs als je volwassen bent, doet onze positie op de sociale ladder er meer toe dan je zou denken of hopen.”

Iemand die doorgroeit naar een hogere functie, zal die kans natuurlijk niet alleen krijgen dankzij zijn persoonlijkheid. Maar mensen die graag gezien worden op de werkvloer, promoveren wel sneller en worden ook sneller aangenomen dan anderen. Onderzoek toont zelfs aan dat ze meer verdienen, zich gelukkiger voelen op het werk én thuis, en ze ook minder snel kampen met verslavingen, depressies en angststoornissen.

En daar stopt het niet: uit eerder onderzoek van Prinstein zelf, blijkt dat kinderen die op de middelbare school het meest gemogen worden, later ook vaker uitgroeien tot succesvolle en gelukkige mensen. Wie niet populair is, verkeert later vaker in een sociaal isolement en ze zijn ook nog eens vaker werkloos, ongelukkig en ongezonder.

Volgens Prinstein niet. “Je hebt vast wel iemand op je werk, die er tijdens vergaderingen altijd relaxter bijzit dan iedereen anders en van wie de ideeën steevast goedgekeurd worden door de baas. De kans is groot dat deze persoon vroeger een leider was op school, en hij of zij is nu op weg om ook een leider in je bedrijf te worden.”

Stel dat je deze persoon ook echt tof vindt, even alle jaloezie die je voelt tegenover zijn positie en succes opzij? Dat komt volgens Prinstein omdat hij iedereen het gevoel geeft erbij te horen, hij stelt iedereen op zijn of haar gemak, en je krijgt nooit het gevoel dat je minderwaardig bent. Hij wordt kortom sympathiek gevonden, en dat soort mensen vormen nu eenmaal de beste leiders volgens de psycholoog.

Maar daarnaast was er op school, en dus ook op de werkvloer, nog een ander soort populaire mensen. Prinstein noemt hen de ‘controversiëlen’. Ze stralen zelfvertrouwen uit, maar ze bouwen hun volgers op door anderen slecht te laten voelen over zichzelf en daar halen ze zelf dan weer genoegen uit. Volgens Prinstein is Trump een perfect voorbeeld van een zogenaamde ‘controversieel’. Hij lacht met anderen (mensen én hele naties) waarbij hij vaak scheldwoorden gebruikt, waarna hij ervan uitgaat dat mensen hem als machtig en effectief zien. En dat werkt nog eens ook bij bepaalde mensen.

“’Controversiëlen’ zijn absoluut niet leuk om mee of onder te werken,” zegt Prinstein. “Ze pesten hun collega’s, ze slijmen bij de bazen en ze zorgen ervoor dat hun volgers in het gareel blijven door hen – vaak publiekelijk – neer te sabelen. Ze worden aangenomen omdat ze heel charmant kunnen zijn wanneer dat nodig is. Ze krijgen promotie omdat ze afleveren wat de baas wil; namelijk resultaat.”

Volgens het onderzoek van Prinstein zijn er vijf categorieën waarin tieners passen: 'gewoon', 'geaccepteerd', 'genegeerd', 'afgewezen' of 'controversieel'. “Ongeveer vijftig procent van de tieners is 'gewoon', wat betekent dat ze leuk gevonden worden door sommige mensen en niet leuk door anderen. Ze hebben goede vrienden, en maken zich niet te veel zorgen over gepest worden.”

Wie het op school minder goed afging, behoorde waarschijnlijk tot de categorie 'genegeerd' of 'afgewezen'. “Genegeerde tieners worden niet leuk maar ook niet níet leuk gevonden. De meeste mensen hebben geen mening over hen en ze worden behandeld alsof ze onzichtbaar zijn. Niet alleen een slechte positie op school, maar ook op de werkvloer. Je misloopt als genegeerde vaak interessante uitdagingen of mogelijkheden om door te groeien. De genegeerden zoeken best een mentor die tot een andere categorie behoort en het voor hen kan opnemen.”

“De afgewezen tieners op de middelbare school, zijn dan weer de mensen die vroeger meer niet leuk dan wel leuk gevonden werden. Op de werkvloer komen ze wat zwak over en communiceren met anderen is meestal niet hun sterkste punt. Ze zijn makkelijke slachtoffers van de ‘controversiëlen’.” Al zijn ze alsnog waardevolle werkgevers volgens Prinstein omdat ze gevoelig en empathisch zijn.

“Absoluut”. “Geen enkele werknemer kan klimmen op de carrièreladder zonder geconfronteerd te worden met populariteit. En geen enkele manager zal een samenhangend team kunnen behouden, zonder te begrijpen wat de populariteitsdynamieken zijn. Ten slotte kan ook geen enkel bedrijf succesvol blijven draaien, als het zijn werknemers niet betrokken, gelukkig en gewaardeerd kan laten voelen.