“Vrouwen zijn positiever.” Studie toont grote verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke leiders

In de twintig jaar dat het ruimtestation International Space Station (ISS) operationeel is, zijn maar drie vrouwen commandant geweest, zo stelde sociologe dr. Inga Popovaité vast (Technische Universiteit van Kaunas). Hoewel de ruimtevaart steeds diverser wordt, vond ze weinig informatie over genderverschillen in de sector.

Ze wilde daar verandering in brengen en besloot om de rapporten te bestuderen van de commandanten van een gesimuleerde Marsmissie in de woestijn van de Amerikaanse staat Utah. Dr. Popovaitė nam meer dan achthonderd rapporten over een periode van zeven jaar onder de loep: 27 vrouwen en 79 mannen vertolkten toen de rol van basiscommandant. Van de rapporten werden er 277 door vrouwen en 541 door mannen geschreven.

_{(Lees verder onder de foto.)} 

De sociologe vond enkele grote verschillen in de communicatiestijlen van mannelijke en vrouwelijke leiders: de rapporten van vrouwen scoorden hoger op positieve gevoelens en lager op negatieve gevoelens. Daarnaast bespraken vrouwelijke commandanten hun bemanningsleden vaker in hun rapporten. Plus, ze hadden de neiging om minder specifieke woorden te gebruiken wanneer ze over hun dagelijkse activiteiten spraken. 

Terwijl mannen zich voornamelijk focusten op prestaties, loyaliteit en teamgeest, legden vrouwen ook de nadruk op wederzijdse steun, motivatie en een positieve omgeving. Dat terwijl zowel mannelijke als vrouwelijke leiders even taakgericht bleken. 

“Hoewel de traditionele opvatting is dat mannelijke leiders taakgericht zijn en dat vrouwen meer sociale leiders zijn, toont mijn onderzoek dat zowel mannelijke als vrouwelijke leiders in gelijke mate focussen op taken tot een goed eind brengen”, concludeert dr. Popovaité. “Het enige verschil tussen hen was dat vrouwen vaker hun team aanmoedigden met positieve, ondersteunende boodschappen.” Dit ‘vrouwelijk’ leiderschap kan nuttig zijn in een extreme situatie zoals een langdurige ruimtemissie, vindt de sociologe, waarbij interpersoonlijke conflicten het succes van het team in gevaar kunnen brengen.

Voor Nederlands leiderschapsexpert Thecla Goossens komen de onderzoeksresultaten allesbehalve als een verrassing. “Als we naar leiderschap kijken, zijn er twee aspecten belangrijk: het behalen van resultaten én de menselijke kant van het verhaal — je medewerkers ondersteunen, ontwikkelen en feedback geven. Wat we in onderzoek zien is dat die twee elkaar niet hoeven uit te sluiten: de leiders die goed scoren zijn vaak zowel taak- als mensgericht.”

Wel is het zo dat vrouwen zich vaker toespitsen op die menselijke kant van leidinggeven. “Misschien omdat dat past bij de traditionele visie op zorgzaamheid, iets dat we vooral van vrouwen verwachten. Een selffulfilling prophecy, als het ware. Empathisch en ondersteunend leidinggeven noemen we ‘vrouwelijk leiderschap’, maar we moeten een onderscheid maken tussen dat begrip en leiderschap door vrouwen. Er zijn namelijk ook vrouwen die heel ‘mannelijk’ leidinggeven: ze denken in termen van daadkracht, hiërarchie en actie.” 

Vrouwelijk leiderschap is de meest duurzame vorm van leiderschap, vindt Thecla Goossens, zowel in de ruimte als dichter bij huis. “Bij goed leiderschap houd je rekening met de toekomst: of het nu gaat om middelen, mensen of de planeet. Je zorgt ervoor dat je niet al je bronnen uitknijpt, maar je werking op lange termijn kan volhouden.”

Rijst natuurlijk de vraag: is het echt beter om vooral met vrouwelijke leiders te werken, of kan je zulk duurzaam leiderschap ook trainen? Thecla Goossens knikt: “Je kan als leider handvatten of procedures inbouwen in de samenwerking met je personeel, zodat je actief luistert en iedereen hoort en betrekt. Zelfs empathie is te ontwikkelen, of je nu vrouw bent of man. Ik denk sowieso dat we moeten oppassen met stereotypen. Onbewust maken we een verschil tussen mannen en vrouwen.”

“Ik las onlangs het boek ‘The Authority Gap’ van Mary Ann Sieghart, waarin onder andere het fenomeen wordt besproken dat vrouwen minder serieus worden genomen en er in vergaderingen minder naar vrouwen geluisterd wordt. Ze worden vaak onderbroken, of iedereen valt een goed idee pas bij als een man het voorstel van een vrouw herhaald heeft. Dat speelt zelfs in regeringen en in colleges van rechters.”

“Onbewust denken we dat de inbreng van mannen belangrijker is, en dat zit helaas erg diep ingebakken”, vervolgt de expert. “Wist je dat ouders het IQ van hun dochter gemiddeld met 7 à 8 procentpunten lager inschatten dan dat van hun zoon? Je kan die stereotypen als leider tegengaan door er in een vergadering voor te zorgen dat iedereen aan bod komt, en niet enkel het haantje-de-voorste. Of door mensen om je heen te verzamelen die geregeld feedback geven op je gedrag, en je erop attent maken als je vervalt in oude gewoonten.”

“Vrouwen zijn te snel tevreden met hun loon.” Expert tipt wat je tegen je baas moet zeggen als je meer wil verdienen (+)

Hoe meer vrouwen op de werkvloer, hoe minder waardevol we de job vinden. Studie wijst op genderstereotypen in STEM-sectoren

Het sterke geslacht? Waarom vrouwen wél die titel kunnen claimen, al sinds de prehistorie. “Niks in hun biologie houdt vrouwen tegen”(+)