Zesvoudig moordenaar krijgt gratie in Nederland

De bevoegde minister van Rechtsbescherming Sander Dekker wees het gratieverzoek van Yilmaz meerdere keren af, maar werd elke keer door de rechter teruggefloten.

Na een uitspraak van het gerechtshof dinsdag kan Dekker niet anders dan alsnog het gratieverzoek inwilligen, schrijft de minister in een brief aan de Tweede Kamer.

Het verlenen van gratie aan Yilmaz is zeer bijzonder. Het is voor het eerst sinds 1986 dat een levenslang gestraft persoon in Nederland gratie krijgt, al was er één uitzondering: in 2009 werd een man vrijgelaten die terminaal ziek was. 

Cevdet Yilmaz (64) werd in 1984 veroordeeld tot levenslang omdat hij na een ruzie zes mensen had doodgeschoten in café ‘t Koetsiertje in de stad Delft (Zuid-Holland). De ooit tot Nederlander genaturaliseerde Turk schoot op 5 april 1983 ’s avonds zes mensen dood, onder wie Carmen Sneekes, een meisje van 12, nadat hij ruzie had gekregen met een van de cafébezoekers. Yilmaz trok een semiautomatisch pistool, schoot de man dood die hem zou hebben beledigd, en doodde daarna nog vijf bezoekers. Vier anderen raakten gewond. De moordpartij was ongekend in Nederland.

Nederland kent een van de strengste regimes voor levenslang gestraften en gold als een van de weinige landen waar ‘levenslang’ ook echt levenslang betekende. Cevdet Yilmaz procedeerde deze eeuw regelmatig tegen de Nederlandse staat. Hij wist steun te vinden bij het Europese Hof dat vindt dat gratie mogelijk moet zijn, bij rechters die al eerder oordeelden dat hij er recht op heeft en ook bij de Nationale Ombudsman. 

Maar Yilmaz knokte jarenlang tevergeefs voor gratie. Minister Sander Dekker van Rechtsbescherming voelde zich gesteund door het merendeel van ‘het volk’ dat het prima vindt dat iemand die zes mensen vermoordde, de rest van zijn leven gestraft wordt. Keer op keer wees de minister de verschillende gratieverzoeken af. Hij wees daarbij steeds op de nabestaanden die jarenlang gebukt gingen onder het ongekende drama, en op de schok die het verlenen van gratie teweeg zou brengen in de samenleving. 

In zijn brief aan de Tweede Kamer benadrukt Dekker dat het verlenen van gratie ‘onrechtvaardig voelt’: “Ik begrijp heel goed dat deze uitspraak van de rechter en het besluit om aan betrokkene gratie te verlenen veel impact heeft op de nabestaanden en de samenleving. Mede gelet daarop heb ik een veelvoud van juridische procedures gevoerd met als inzet het niet verlenen van gratie. De rechter heeft echter telkens geoordeeld dat mijn besluiten om geen gratie te verlenen juridisch geen stand houden.”

Keer op keer oordeelden verschillende rechters dat de minister opnieuw naar de zaak moest kijken. De mogelijkheden voor de minister zijn nu dus uitgewerkt, schreef Dekker woensdag aan de Tweede Kamer. De nog levende nabestaanden zijn inmiddels geïnformeerd. De nabestaande die het hardst was getroffen, bloemenkoopman Gerard Sneekes, die voor zijn ogen zag hoe zijn toen 38-jarige vrouw Tonnie en 12-jarige dochtertje Carmen dodelijk werden getroffen, overleed in 2019. Hij hoeft het verlenen van gratie aan Yilmaz dus niet ook nog te doorstaan.

Yilmaz werd veroordeeld in een tijd dat in Nederland nog met enige regelmaat gratie werd verleend. In 2004 zei de toenmalige minister Piet Hein Donner dat 'levenslang’ voortaan betekent dat je echt tot aan je dood in de cel blijft. Yilmaz voerde zijn procedures tegen de achtergrond dat hij al jaren vóór dat ‘nieuwe regime’ is veroordeeld en dat zijn straf in 2004 dus eigenlijk ‘verzwaard’ werd toen de hoop op gratie verdween. De Staat verdedigde zich steeds met het argument dat de schok voor de nabestaanden te groot is bij gratie en dat gratie een gunst is en geen recht.

Yilmaz leeft overigens al enige jaren buiten de gevangenis omdat hij een resocialisatietraject wist af te dwingen. Hij heeft zelfs een job. Hij mocht echter niet reizen en moest zich geregeld melden bij verschillende instanties. ‘Ted de Turk’, zoals zijn bijnaam ooit was, heeft plannen om naar zijn geboorteland Turkije te emigreren, nu gratie een feit is.

De Nederlandse oud-politiewoordvoerder Frans van Rijnswou blikt terug op de avond dat hij te horen kreeg dat er in café ‘t Koetsiertje in Delft zes mensen waren doodgeschoten: