Zeker twaalf Belgische ereconsuls in opspraak gekomen

België heeft in 111 landen in totaal 276 ereconsuls, vrijwillige diplomaten die bijvoorbeeld bijstand bieden bij overvallen, ongevallen of overlijdens. Ze wonen in het gastland en hebben er ook een carrière uitgebouwd, waardoor ze meestal interessante contacten hebben.

Ereconsuls moeten "van onberispelijk gedrag zijn en een eervolle reputatie genieten", staat in het koninklijk besluit van 2016 over het statuut van de ereconsul. Toch blijkt uit het onderzoek dat wereldwijd minstens 500 ereconsuls in opspraak zijn gekomen, onder wie ook twaalf Belgische.

Zo bleek uit de Panama Papers dat verschillende Belgische ereconsuls waren verbonden aan offshorebedrijven. Een van hen mocht zelfs ereconsul worden nadat zijn naam was opgedoken in de Panama Papers. Een Deense zakenman die sinds 2013 ereconsul is van België kwam dan weer in opspraak omdat het bedrijf waarvan hij mede-eigenaar is zijn business voortzette in Rusland. De ereconsul op het Australische eiland Tasmanië beheert volgens ‘Apache’ dan weer "'diverse Congolese houtkapbedrijven die het niet zo nauw nemen met houtkapregels en mensenrechten" en een andere ereconsul was volgens verschillende kranten betrokken bij cocaïnesmokkel van Suriname naar Europa.

Joris Salden, directeur-generaal Consulaire Zaken op de FOD Buitenlandse Zaken, roept op tot voorzichtigheid. "Op individuele gevallen kan ik niet reageren. Maar een reputatie is fragiel. Het is niet omdat ergens op het internet een aantijging staat, dat die ook klopt.”

Buitenlandse Zaken ontslaat ereconsuls alleen wanneer ze strafrechtelijk veroordeeld zijn. Hoe dat moet, staat beschreven in het KB van 2016. Het gaat om een zware en publieke procedure, met risico op reputatieschade voor alle betrokkenen. Uit goedgeïnformeerde bronnen vernamen ‘Knack’, ‘De Tijd’ en ‘Le Soir’ dat Buitenlandse Zaken probleemcases soms ook “diplomatisch” afhandelt. Het ereconsulaat wordt dan gewoon gesloten, zonder op de man te spelen.

Voorafgaand aan het KB van 2016 haalden enkele schandalen met ereconsuls de krantenkolommen. Een voorbeeld is de ereconsul van België in Zürich die eind 2013 door Buitenlandse Zaken aan de kant werd geschoven omdat hij ervan verdacht werd smeergeld te hebben ontvangen bij de bouw van een verbrandingsoven in Wallonië. In 2019 veroordeelde het hof van beroep van Luik hem voor corruptie. De man werd 'eervol' uit zijn ambt als ereconsul ontslagen.