Wereldleiders onder somber gesternte bijeen in New York

"We komen bijeen op een moment van grote gevaren voor onze wereld", zo blikte VN-secretaris-generaal Antonio Guterres gisteren vooruit naar de opening van de 77ste zitting van de Algemene Vergadering. Hij verwees onder meer naar de vele conflicten en klimaatrampen, het wantrouwen en de verdeeldheid onder landen, de stijgende prijzen van voedsel en energie, dalende inkomens, de aanhoudende gevolgen van de coronapandemie en het gebrek aan financiering voor ontwikkelingslanden. "Een crisis zoals we die in een generatie niet gezien hebben", aldus de Portugees.

Al die ontwikkelingen drijven de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG's) steeds verder buiten bereik, aldus Guterres. In 2015 hadden de leiders van de de VN-lidstaten zeventien grote doelstellingen vastgelegd die tegen 2030 bereikt moeten worden, waaronder het beëindigen van extreme armoede en honger, het garanderen van toegang tot kwalitatief onderwijs en dringende actie tegen klimaatverandering. "De wereld heeft een lang 'to do'-lijstje", besloot de secretaris-generaal, maar "de gevaren waarmee we geconfronteerd worden, zijn niet opgewassen tegen een wereld die verenigd is".

Hoe verenigd die wereld is, zal vandaag blijken, wanneer meer dan 140 staatshoofden en regeringsleiders de Algemene Vergadering zullen toespreken. Na de openingstoespraak van Guterres krijgt naar aloude traditie de Braziliaanse president het woord. Naast Jair Bolsonaro spreken later op de dag onder meer de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Olaf Scholz. De Amerikaanse president komt normaliter ook dinsdag aan de beurt, maar vanwege zijn aanwezigheid op de begrafenis van de Britse koningin Elizabeth II is de toespraak van Joe Biden naar woensdag verschoven.

Ondanks protest van Moskou zou ook de Oekraïense president Volodymyr Zelensky woensdag via een videoverbindinding de Algemene Vergadering toespreken. Dat is een zeldzaamheid, want in normale tijden zijn speeches vanop afstand niet toegestaan. Dat gebeurde pas voor het eerst in 2020, toen het coronavirus de wereld in zijn greep had en er niets anders op zat dan een virtuele top te houden.

Vorig jaar werd dan weer gekozen voor een hybride format, met speeches via videoverbindingen en met leiders die persoonlijk aanwezig waren. De Russische president Vladimir Poetin blijft ook dit jaar weg uit New York, net zoals de Chinese president Xi Jinping.

De Europese Raadsvoorzitter Charles Michel en de Belgische premier Alexander De Croo stappen vrijdag op het podium. De Croo, die woensdag in New York aankomt, wordt er geflankeerd door minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) en staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking Meyrame Kitir (Vooruit). Minister van Justitie en Noordzee Vincent Van Quickenborne (Open Vld) brengt een blitzbezoek om deel te nemen aan overleg over het oceanenbeleid.

In ons land vindt Guterres, die morgen de Belgische delegatie ontvangt, alvast een overtuigd medestander van het multilateralisme. "Meer dan ooit hebben we nood aan globale oplossingen, want de problemen waarmee we vandaag worden geconfronteerd, zijn globale problemen", verklaarde Lahbib, die onder meer verwees naar de oorlog in Oekraïne en de impact op de prijzen van energie en grondstoffen. Toch mag het wapengekletter in Oekraïne niet alles overschaduwen, waarschuwt de minister. Ze wijst erop dat landen in Afrika en in het Midden-Oosten van Europa en het Westen ook actie rond andere conflicten verwachten. "Het is belangrijk dat we niet de indruk wekken dat we die conflicten vergeten zijn en dat er een dubbele standaard is.”