Vertaalster Duitse inlichtingendienst blundert: cruciale waarschuwing voor 9/11 raakte niet tot bij Amerikanen

De onthulling is een uitloper van het Crypto AG-schandaal dat in februari aan de oppervlakte kwam. De Amerikaanse en Duitse inlichtingendiensten luisterden decennialang vijandige én bevriende naties af via een Zwitsers bedrijf waarvan ze in 1970 stiekem eigenaar van waren geworden, onthulden The Washington Post, de Duitse omroep ZDF en Argos.

Crypto AG was producent en marktleider in versleutelde communicatieapparatuur. Zowel vijandige regimes als Iran, als bevriende NAVO-partners als België gebruikten de Zwitserse technologie en realiseerden zich niet dat de Amerikanen en de (West-)Duitsers allerlei achterpoortjes hadden ingebouwd om mee te lezen. Het leidde ertoe dat analisten van de inlichtingendienst BND (Bundesnachrichtendienst) rond de eeuwwisseling (nog steeds) hun Italiaanse collega’s afluisterden, kwam ZDF-journalist Peter F. Müller te weten in geheime documenten. “Italië heeft uitstekende contacten in de Arabische wereld”, verklaart hij tegenover Argos. “Hun ambassades verstuurden vaak buitengewoon interessante informatie naar het Ministerie van Buitenlandse Zaken in Rome. En ze gebruikten hiervoor Crypto AG-versleutelingsapparaten”.

Een onderschept bericht dat tot bij de BND geraakte, bleek een regelrechte waarschuwing wat er op 11 september 2001 zou gaan gebeuren. Op ‘Black Tuesday’ boorden twee passagiersvliegtuigen zich in de World Trade Center-torens in New York die enige tijd later instortten. Een derde toestel trof het Pentagon in hoofdstad Washington DC en een vierde stortte neer in het plaatsje Shanksville (Pennsylvania). Een serie aanslagen die de wereld voor eens en altijd zouden veranderen. De vliegtuigen bleken gekaapt door negentien al-Qaida-terroristen uit vier Arabische landen. Ze waren vanaf begin 2000 druppelsgewijs in de VS toegekomen. Verschillenden begonnen vlieglessen te nemen. Net dat bericht belandde tot bij een niet nader genoemde vertaalster Arabisch van de BND.

“Een groep mannelijke Arabieren zou zich in de VS hebben aangemeld als leerlingen op een vliegschool. Ze schenken geen enkele aandacht aan landen en opstijgen, maar hebben enkel oog voor vliegen zelf. Geld speelt geen rol”, luidde het bericht volgens Müller. De vertaalster die het bericht onder ogen kreeg, interpreteerde de informatie niet als belangrijk en lichtte haar chef niet in. “De vrouw had het beoogde aantal vertaalde berichten voor die dag al bereikt. Haar shift zat erop. Ze wou vrijdagnamiddag naar huis om het weekend te starten.” De achtergehouden informatie verdween in een lade en bereikte de Amerikaanse inlichtingendiensten niet, maar onduidelijk blijft wanneer het voorval precies plaatsvond. Indien de BND-werkneemster wel alert genoeg was geweest, kon ‘Nine-Eleven’ dan worden voorkomen? Zover wil Müller niet gaan. “Ook de FBI heeft fouten gemaakt, verdachte zaken bij enkele vliegscholen zijn niet serieus genomen.”

In de periode na de aanslagen zorgde de achtergehouden informatie er mee voor dat de Amerikaans-Duitse relaties uiterst bekoeld raakten. In een latere interne notitie van de BND kreeg de vertaalster de weinig benijdenswaardige titel “slaapmuts”. Ondanks de ernstige tekortkoming kon de medewerkster toch nog carrière maken in de inlichtingendienst. “Door vriendjespolitiek”, besluit Müller.