Surinaamse president Desi Bouterse veroordeeld voor decembermoorden in 1982

Het Openbaar Ministerie had ook twintig jaar celstraf geëist tegen de inmiddels 74-jarige Bouterse, de hoofdverdachte in het strafproces. Hij was destijds de leider van het militaire bewind. Nabestaanden stelden na de bekendmaking van het vonnis dat ze niet anders hadden verwacht.

In het jarenlang lopende proces waren er 25 verdachten. Tegen negen van hen, onder wie Bouterse, werd twintig jaar cel geëist. Alle verdachten hebben ontkend dat zij de moorden hebben gepleegd.

Zes militairen zijn net als Bouterse schuldig bevonden. Benny Brondenstein, Ernst Gefferie en Iwan Dijksteel kregen elk 15 jaar cel opgelegd. Stephanus Dendoe, Kenneth Kempes en Luciën Lewis 10 jaar. Net als bij hoofdverdachte Bouterse is geen gevangenneming gelast. De overige verdachten zijn reeds overleden of vrijgesproken door de krijgsraad.

Het vooronderzoek in de zaak begon in 2000 en het strafproces in 2007. Het proces werd enkele keren onderbroken, onder meer omdat het Surinaamse parlement in 2012 een omstreden amnestiewet aannam, waardoor verdachten van de decembermoorden niet konden worden bestraft. In 2015 bepaalde het Surinaamse hof van justitie dat het OM de verdachten alsnog kon vervolgen, ondanks de amnestiewet.

Medio 2017 kwam de aanklager met een maximale strafeis van twintig jaar tegen Bouterse. Die zou aanwezig zijn geweest op Fort Zeelandia, waar de slachtoffers zijn gemarteld en gedood. Het OM gaf destijds aan dat het geen bewijs had dat Bouterse zelf had geschoten.

Bouterse werd geboren in 1945. In 1968 kwam hij in Nederland terecht en koos hij voor een militaire opleiding. Een maand voor de onafhankelijkheid van Suriname in november 1975 keerde hij terug naar Paramaribo. De man ergerde zich na zijn terugkeer aan het in zijn ogen chaotische landsbestuur en de slechte staat van de Surinaamse krijgsmacht. Met vijftien andere sergeanten pleegde hij in 1980 een staatsgreep die in eerste instantie in Suriname - en in Nederland - niet tot grote afkeuring leidde.

Toch groeide de aversie tegen het steeds knellender militair bestuur snel. Op 8 en 9 december 1982 schreef de jonge natie de zwartste bladzijde uit de nationale geschiedenis. In Fort Zeelandia in Paramaribo werden vijftien vermeende tegenstanders gemarteld en vermoord.

De dood van de vooraanstaande Surinamers was volgens Bouterse en de zijnen het gevolg van plannen voor een tegencoup en de slachtoffers zouden op de vlucht zijn doodgeschoten. Bouterse heeft de “politieke verantwoordelijkheid” voor de moorden erkend, maar hij bleef volhouden nooit zelf te hebben geschoten.

Na de formele terugkeer van een burgerbewind in 1987 behield Bouterse zowel politieke als zakelijke macht. Hij ontvouwde lucratieve praktijken in de cokehandel. In Nederland werd hij in 2000 in hoger beroep bij verstek tot elf jaar cel veroordeeld.

Ondanks zijn omstreden activiteiten wist Bouterse in 2010 president van het Zuid-Amerikaanse land te worden. Veel Surinamers waren gevoelig voor zijn beloftes om meer banen en huizen te creëren en meer geld uit te trekken voor sociale voorzieningen.Vijf jaar later volgde de herverkiezing van de oud-legerleider. Een jaar later werd het proces over de Decembermoorden hervat. Dat was in 2007 van start gegaan, maar in 2012 stilgelegd.

De 74-jarige Bouterse is op geen enkele zitting van de krijgsraad verschenen en ook vrijdag, op de dag van zijn veroordeling, liet hij verstek gaan wegens een staatsbezoek aan China. Bouterse keert zondag terug naar zijn land. Zijn vrouw heeft dat bekendgemaakt in een boodschap aan partijgenoten van Bouterses NDP. 

NDP-ondervoorzitter Ramon Abrahams zegt tegen de Surinaamse krant De Ware Tijd dat zijn partij voorbereidingen treft om de president zondagochtend op grootse wijze te onthalen op luchthaven Zanderij. “Wij gaan onze voorzitter een daverend welkom geven”, aldus Abrahams.

De regering van Suriname vraagt de bevolking vooral rustig te blijven. De oproep komt van het Nationaal Informatie Instituut (NII). De korte verklaring van het overheidsinstituut wordt afgesloten met de wens “dat de democratie hoog in het vaandel blijft”.