De regering wilde het Lagerhuis zaterdag ook al vragen om goedkeuring voor de overeenkomst die premier Boris Johnson sloot met de EU. Het parlement stemde echter voor een amendement dat die cruciale stemming toen onmogelijk maakte. In het amendement stond dat de deal pas wordt goedgekeurd als de bijbehorende wetgeving is geïmplementeerd. Johnson moest de EU daardoor met tegenzin vragen om uitstel van de brexit. Hij miste namelijk een deadline die het parlement hem had opgelegd.

Bercow verbood de stemming vandaag, omdat parlementaire regels voorschrijven dat een regering eenzelfde motie niet nogmaals in stemming mag brengen. “Over deze kwestie is minder dan 49 uur geleden al beslist”, zei de voorzitter. Hij beklemtoonde dat in het aangenomen amendement staat dat nu eerst de brexitwetgeving aangenomen moet worden.

Het besluit van Bercow is een tegenvaller voor de regering. Die had volgens de BBC het verzoek aan de EU om brexituitstel kunnen intrekken als het vandaag alsnog de ‘meaningful vote’ over de deal had gewonnen. Dat had de druk op het parlement verhoogd om de brexitwetgeving snel goed te keuren. Johnson is “teleurgesteld dat Bercow ons de kans ontzegd heeft om de wens van het volk na te komen”, klinkt het in een eerste reactie.

En zo vallen de opties voor Johnson om de EU op de deadline van 31 oktober met een deal te verlaten vallen stilaan weg.

De regering moet nu proberen om parlementaire goedkeuring te krijgen over de zogenaamde ‘withdrawal agreement bill’ (WAB), die de nieuwe brexitdeal met de EU omzet in Britse wetgeving. Die stemming kan worden beschouwd als een principiële stemming voor of tegen het akkoord, zonder dat het strikt genomen om een nieuwe ‘meaningful vote’ gaat. Haalt Johnson daar een meerderheid, dan is dat een belangrijke stap naar een ordelijke brexit.

Lees ook: Johnsons poging om brexit-deal vandaag door parlement te krijgen is mislukt. Wat nu?

Morgen mogen de Britse parlementariërs zich voor het eerst uitspreken over de zogeheten ‘withdrawal agreement bill’ (WAB). Het Conservatieve parlementslid Jacob Rees-Mogg, die de regering vertegenwoordigt in het Lagerhuis, maakte de planning vandaag bekend. De definitieve stemming moet donderdag plaatsvinden. Daarna moet ook het Hogerhuis van het parlement, het House of Lords, zich nog over de wetgeving buigen.

Het is nog onduidelijk of premier Boris Johnson voldoende politieke steun heeft om de brexitwetgeving door het parlement te krijgen. Ook moet hij rekening houden met een potentiële valkuil: parlementariërs zullen mogelijk amendementen indienen die voor de regering onacceptabel zijn.

Minister van Buitenlandse Zaken Dominic Raab verklaarde alvast aan de BBC dat hij ervan overtuigd is dat voldoende parlementsleden de deal zullen steunen, en dat de deadline van 31 oktober zal gehaald worden.

Johnson slaat dezelfde optimistische toon aan: “We hebben een nieuwe deal uitonderhandeld zodat we kunnen vertrekken zonder ontwrichting, maar met een kader voor een nieuwe verhouding gebaseerd op vrijhandel en vriendschappelijke samenwerking”, aldus een verklaring van de premier: “We verlaten de Europese Unie, maar zullen altijd Europees blijven”.

De Noord-Ierse DUP heeft er gisteren mee gedreigd zich te verenigen met Labour en waarschuwde voor een politieke “guerrillaoorlog” waarmee het de brexitdeal van Johnson wil kelderen. Een partijtopper verklaarde gisterenavond aan The Daily Telegraph dat er “meerdere scenario’s met meerdere opties” zijn “om de anti-Britse deal van Johnson aan te vechten”. Een van die opties zou de steun aan een amendement voor een douane-unie zijn. 

The Guardian schreef gisterenavond dat Labour de steun van de DUP en Conservatieve ‘rebellen’ zou zoeken om om enkele amendementen te steunen die Johnson dwingen de deal te laten vallen of een zachtere brexit te accepteren. Maar DUP-parlementslid Jim Shannon heeft aan Sky News gezegd dat zijn partij geen amendement zal steunen dat het Verenigd Koninkrijk in een douane-unie met de EU houdt.

Als een van de amendementen toch aangenomen wordt en Johnson daarmee dwingt zijn deal ingrijpend aan te passen dan lijkt de kans verkeken om de brexit deze week nog door zijn parlement te krijgen. Waarschijnlijk zal Johnson zijn pogingen dan staken en aansturen op nieuwe verkiezingen eind dit jaar. In dat geval zal de brexit – mits de EU daarmee instemt – weer worden uitgesteld.

Volgens The Sunday Times is de Europese Unie bereid om Groot-Brittannië tot februari 2020 brexit-uitstel te geven als Johnson er niet in slaagt om voor 31 oktober een brexit-overeenkomst door het Britse parlement te loodsen.  EU-diplomaten hebben volgens de krant gezegd meerdere opties voor uitstel te hebben. Die variëren van een maand tot een half jaar of zelfs nog langer. Onder meer Duitsland zou aansturen op een langer uitstel. 

Volgens de Frans minister van Economie Agnes Pannier-Runacher  is het nog steeds mogelijk dat het Verenigd Koninkrijk de EU binnen de 10 dagen verlaat. “We kunnen een brexit binnen 10 dagen niet uitsluiten”, zei ze aan Sud-Radio. Volgens Pannier-Runacher is er vooruitgang geboekt, maar bereiden kleine Franse bedrijven zich toch best voor op een mogelijke ‘no deal’-brexit.