Anders dan voordien bekend, hebben bondskanselier Angela Merkel en de Nederlandse premier Mark Rutte bij de onderhandelingen voor het omstreden vluchtelingenakkoord tussen de EU en Turkije concrete afspraken gemaakt over het vluchtelingencontingent. Merkel en Rutte spraken af jaarlijks 150.000 tot 250.000 Syrische vluchtelingen uit Turkije naar Europa te laten komen. Dat blijkt uit onderzoek voor het boek over Merkels vluchtelingenpolitiek van Welt-journalist Robin Alexander dat vandaag verschijnt.

Volgens Alexander greep op 6 maart 2016, op de vooravond van de Europees-Turkse top, in Brussel een ontmoeting plaats tussen Rutte, Merkel en de toenmalige Turkse premier Ahmet Davutoglu. Nederland was toen voorzitter van de Europese Raad. 

De overeenkomst die Rutte, Davutoglu en Merkel toen sloten, werd daags nadien aan de rest van de leden van de Europese Raad als een verrassend voorstel van Turkije voorgelegd. De staats- en regeringsleiders stelden in het slotakkoord van de Europese top een "vrijwillige opname op humanitaire gronden" voor.

Behalve Merkel, Rutte en Davutoglu bleven de Europese leiders in het ongewisse over het concrete aantal vluchtelingen in het Turks-Europese akkoord. De drie regeringsleiders hadden niettemin bij wijze van gentlemen's agreement het aantal van 150.000 tot 250.000 afgesproken.

Dit wordt volgens Die Welt bevestigd door verschillende mensen die betrokken waren bij de onderhandelingen.

Rutte en Merkel namen zich toen voor andere EU-lidstaten te overhalen vluchtelingen uit Turkije op te nemen. Het contingent zou onder deze 'coalition of the willing' worden verdeeld.

Na het afsluiten van de Europees-Turkse vluchtelingendeal waren er speculaties dat president Erdogan zich gepasseerd voelde doordat Davutoglu eigenhandig de deal sloot met de Europese Unie.

Dit leidde begin mei 2016 tot speculaties in de internationale media over een mogelijk aftreden. Op 5 mei 2016 verklaarde Davutoglu, na overleg met Erdogan in diens presidentieel paleis, dat hij zich bij het plotseling ingelaste buitengewoon partijcongres van de AKP op 22 mei 2016 niet langer kandidaat zou stellen voor de functie van partijvoorzitter. Volgens de partijstatuten moest Davutoglu bij het verlies van het partijvoorzitterschap ook als minister-president aftreden. Volgens critici en de Turkse oppositie was het aftreden van Davutoglu een staatsgreep gepleegd door Erdogan.

Turkije heeft meer dan twee miljoen vluchtelingen aan zijn zuidgrens, de Europese Unie financiert hun opvang. Erdogan dreigt ermee "de poorten open te zetten".