Paus waarschuwt Vaticaanpersoneel dat er een 'elegante duivel' onder hen schuilt

Franciscus vertelde de bisschoppen en kardinalen dat ze “gemakkelijk in de verleiding kunnen komen omdat ze denken dat ze veilig zijn, of zelfs beter dan anderen”. “Toch zijn we in groter gevaar dan alle anderen, want we worden belaagd door de ‘elegante demon’, die geen luide entree maakt, maar komt met bloemen in zijn hand,” zei Franciscus tegen de kerkleden.

Hij vertelde de bureaucraten van het Vaticaan ook dat het niet voldoende is om het kwaad te veroordelen of uit te roeien, omdat het vaak terugkomt in andere gedaanten, sterker dan voorheen. Franciscus gebruikte herhaaldelijk de term “wij”, waarmee hij suggereerde dat hij zichzelf rekent tot degenen in het Vaticaan die voorzichtig moeten blijven op de duivel in hun midden. “Vroeger leek het ruw en gewelddadig, nu verschijnt het als elegant en verfijnd,” waarschuwde hij. “We moeten ons dat realiseren en het opnieuw ontmaskeren. Zo zijn deze ‘elegante demonen’: ze komen soepel binnen, zonder dat we ons ervan bewust zijn”, zei hij.

Franciscus gebruikt zijn kersttoespraak al lang voor een jaarlijkse uitbrander van Vaticaanse bureaucraten, door hen een typisch jezuïtisch “gewetensonderzoek” te laten ondergaan om hen te helpen tot inkeer te komen in de aanloop naar Kerstmis. Zijn meest scherpe kritiek kwam in 2014, toen hij de “15 kwalen van de Curie” opsomde waaraan sommigen zich vergrepen, waaronder het “terrorisme van roddel”, “geestelijke Alzheimer” en het leiden van een “hypocriet” dubbelleven. Het jaar daarop bood Franciscus een tegengif voor de zonden door de “catalogus van deugden” op te sommen waarvan hij hoopte dat ze die in plaats daarvan zouden volgen, waaronder eerlijkheid, nederigheid en soberheid.

Dit jaar was de toon vergelijkbaar, en Franciscus herhaalde zijn kritiek op vormen van misbruik die zelfs religieuze mensen tegen elkaar gebruiken. “Er is niet alleen wapengeweld, er is ook verbaal geweld, psychologisch geweld en het geweld van machtsmisbruik”, zei Franciscus, “Maak geen misbruik van je eigen positie en rol om de ander te verstikken.”

Verder leek Franciscus zich ook breder te willen richten op aartsconservatieven en traditionalisten die de grootste critici van de paus zijn geworden. Franciscus hekelde hun manier om het geloof te beleven en benadrukte dat katholiek zijn niet betekent dat je een nooit veranderende reeks regels volgt.