Onthoofd, stuurloos en nu ook het slechtste resultaat sinds 70 jaar: wat is er aan de hand met de eens zo machtige CDU van Angela Merkel?
Met amper 11 procent in de regionale verkiezingen in Hamburg haalden de Duitse christendemocraten van CDU gisteren het slechtste resultaat in eender welke deelstaat sinds bijna 70 jaar. Het desastreuze resultaat komt bovenop het aanslepende debacle in de andere deelstaat Thüringen, het machtsvacuüm aan de top, én de prangende vraag hoe de partij moet omgaan met extreemlinks en -rechts. De ooit zo grote en machtige CDU davert stilaan op haar grondvesten.
Dat het toch nog dubbele cijfers waren, gisterenavond in Hamburg. Dat was zowat het enige goede nieuws voor de Duitse christendemocraten in de regionale verkiezingen in de noordelijke stadstaat. Met 11,2 procent doet de CDU het nog eens vijf procentpunt slechter dan vijf jaar geleden, de slechtste score in eender welke deelstaat sinds 1951. Een ontnuchterende vaststelling voor een machtspartij die hier in 2004 nog een absolute meerderheid haalde.
Terwijl de Groenen jubelden (een verdubbeling van hun score tot 24 procent) en de sociaaldemocraten van SPD het verlies konden beperken en de grootste partij bleven (39 procent), mag het voor de CDU duidelijk zijn: de partij van bondskanselier Angela Merkel zit niet goed in haar vel. Der Spiegel doopt de CDU vandaag veelzeggend van Christ-Demokratische Union om in Chaotisch-Demoralisierte Union (‘chaotisch gedemoraliseerde unie’). “Het resultaat is zo catastrofaal, dat zelfs secretaris-generaal Paul Ziemiak, wiens taak het is om zelfs de ergste cijfers toch nog een beetje te verbloemen, toegeeft ‘dat er niets te verbloemen valt’”, schrijft Florian Gathmann, parlementair correspondent in Berlijn.
Thüringen
Directe oorzaak voor de slechte cijfers lijkt het aanhoudende debacle van afgelopen weken te zijn in de oostelijke deelstaat Thüringen. Daar keurde de CDU een liberale minister-president goed, samen met de stemmen van Alternative für Deutschland (AfD). Daarmee was de dam tegen ‘samenwerken met extreemrechts’ voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog gebroken.
De lokale partij-afdeling werd vanuit Berlijn teruggefloten, dat kon niet verhinderen dat er grote meningsverschillen in de partij bestaan. “In Thüringen is de CDU de voorbije weken zonder ophouden politiek kapitaal blijven vernietigen”, aldus Gathmann. “Dat vliegt de partij nu in het hele land om de oren.”
Stuurloos zonder ‘kroonprinses’ AKK
Thüringen was bovendien de druppel die de emmer deed overlopen voor partijvoorzitster Annegret Kramp-Karrenbauer, de ‘kroonprinses’ van Merkel. Die laatste stelde ‘AKK’ vorig jaar aan aan het hoofd van de partij zodat ze zich daar optimaal kon voorbereiden om volgend jaar kandidaat-kanselier bij de bondsverkiezingen te worden.
Maar Kramp-Karrenbauer had het moeilijk om de verschillende strekkingen bij elkaar te houden in de grote volkspartij die CDU heet, waarbij stuurmanskunst gevraagd is. Terwijl Merkel de partij sinds het ‘Wir schaffen das’ van 2015 meer naar links liet varen, probeert bijvoorbeeld de steeds invloedrijkere factie ‘Werteunion’ (‘Waarde-unie’) de CDU weer de andere kant op te sturen, op zijn minst een klein beetje richting AfD.
AKK gooide na Thüringen, moe van het geschipper, de handdoek in de ring: ze zou zich geen kandidaat stellen voor het kanselierschap, en ze doet ook afstand van het partijvoorzitterschap. Sindsdien zit de partij met een machtsvacuüm, waarbij de verschillende strekkingen pogen de overhand te halen.
De stabiele volkspartij wankelt
Een CDU zonder duidelijke leiding en profiel is ongezien in Duitsland. De partij toont zich al sinds haar ontstaan na de Tweede Wereldoorlog als de grote volkspartij rechts van het centrum, waarbij stabiliteit voorop staat. De partij leverde de afgelopen 70 jaar gedurende in totaal 50 jaar vijf van de acht bondskanseliers. Jarenlang schommelde ze rond de 50 procent bij de federale verkiezingen.
Sinds de jaren 80 kalft de aanhang geleidelijk aan af, met een uitzonderlijke heropleving in 2013. Bij de laatste verkiezingen in 2017 volgde met 33 procent de slechtste score sinds 1953, en de peilingen laten met 26 procent van de voorkeuren een verder verlies zien.
En Merkel mag dan wel de populairste politica blijven in Duitsland, zij trekt volgend jaar de deur achter zich dicht. Enig lichtpunt voor de CDU is dat ook de SPD het op federaal vlak historisch slecht doet en in de peilingen nog amper 16 procent haalt. De Groenen (22 procent in de laatste Sonntagsfrage van ARD) naderen de CDU echter snel, en ook het AfD (14 procent) heeft de wind in de zeilen.
Extreemlinks versus extreemrechts
Hoe sneller de CDU dan ook weer aan één zeel kan trekken, hoe beter, beseft wel iedereen. Terwijl pas na de zomer een nieuwe voorzitter zou worden verkozen, is vanmorgen beslist het speciale partijcongres daarvoor te vervroegen naar 25 april. De voorzitter wordt ook de lijsttrekker en kandidaat-kanselier bij de verkiezingen in 2021.
Maar tijdens het congres moet niet enkel over de casting gesproken worden, ook en vooral ligt er een existentiële inhoudelijke vraag voor: hoe moet een krimpende CDU zich in de toekomst positioneren tegenover de extreemlinkse Die Linke en de extreemrechtse AfD? De partijtop blijft voorlopig het mantra aanhouden niet met een van beide partijen samen te werken. Na de reprimande vanuit Berlijn wegens de samenwerking met AfD, verzette de federale CDU zich afgelopen weekend dan ook tegen een nieuw akkoord in Thüringen. Daarbij besliste de lokale afdeling van de christendemocraten een tijdelijke minderheidsregering van een jaar van Die Linke, SPD en Die Grünen te steunen vanuit de oppositie.
“Chaotische stuurloosheid”
Veel lokale partijafdelingen vinden echter dat het in Berlijn wel gemakkelijk is om theoretische bevelen uit te sturen naar de regionale afdelingen, zonder met de praktische gevolgen van de complexe werkelijkheid te moeten omgaan. In Thüringen haalde extreemlinks bij de laatste verkiezingen bijvoorbeeld 31 procent, en extreemrechts 23 procent. Dat zijn meer dan 50 procent van de stemmen die de CDU dus zou moeten negeren. Niet langer houdbaar, klinkt het.
Of de partij dan zoals de SPD samenwerking met extreemlinks moet toelaten, maar niet met extreemrechts, komt echter ook geen eenduidig antwoord. “Want de deur naar links openzetten, doet de muur aan de rechterkant dan weer afbrokkelen”, analyseert de openbare omroep ARD het vanochtend. Kortom: “De partij beleeft chaotische stuurloosheid.”
De eerste kandidaat die zich officieel heeft gemeld om Kramp-Karrenbauer op te volgen is Norbert Röttgen. Hij is in een eerdere regering minister van Milieu geweest en profileert zich tegenwoordig als buitenlandexpert. Andere mensen die worden genoemd zijn Armin Laschet (minister-president van de deelstaat Noord-Rijnland-Westfalen), Friedrich Merz (voormalig fractievoorzitter in de Bondsdag) en Jens Spahn (minister van Volksgezondheid). Zij hebben zich nog niet openlijk gemeld als kandidaat.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Livios
Kan je nu nog een airco laten plaatsen voor de zomer? Zo zit het met de wachttijden
Wie deze zomer niet wil puffen in een veel te warm huis, kan investeren in een airco of lucht-luchtwarmtepomp. Dat is een effectieve manier om de temperatuur binnenshuis het hele jaar door comfortabel te houden. In de zomer worden de kamers gekoeld en ontvochtigd en tijdens de winter doet de lucht-luchtwarmtepomp dienst als energiezuinige elektrische bijverwarming. Maar hoe zit het met de wachttijden voor die aircotoestellen? Ben je hopeloos te laat als je er nog eentje wil voor de zomer? Bouwsite Livios vroeg het aan Lieven Verstaen van Daikin. -
Tweakers
De beste tablets voor elk budget: vier aanraders van onze expert
Surf je graag in alle comfort? Meestal volstaat een smartphone, maar ’s avonds op de sofa of in bed is een tablet met een groter scherm toch net iets aangenamer. Valt kiezen uit het ruime aanbod je zwaar? Technologiesite Tweakers plaatst de vier beste exemplaren van dit moment naast elkaar. -
Rusland is bereid om onderhandelingen met Oekraïne te hervatten
Volgens een adviseur van de Russische president Vladimir Poetin is Rusland bereid de vredesgesprekken met Oekraïne te hervatten. De bal ligt in het kamp van Oekraïne, verklaarde adviseur Vladimir Medinski volgens het persagentschap Interfax op de Wit-Russische televisie. -
-
Zuckerberg aangeklaagd voor rol bij privacyschandaal Facebook
Mark Zuckerberg, topman van Facebook-moederbedrijf Meta Platforms, wordt aangeklaagd voor zijn rol in het privacyschandaal rond Cambridge Analytica. Karl Racine, een aanklager in het district waar de Amerikaanse hoofdstad Washington D.C. onder valt, heeft eerder zonder resultaat geprobeerd Zuckerberg verantwoordelijk te stellen. Nu zegt Racine na “uitgebreid onderzoek” bewijs te hebben voor de persoonlijke betrokkenheid van de topman in het schandaal. -
Advocaat van seriemoordenaar Michel Stokx onthult: “Hij bekende moord op Cheryl Morriën (7)”
Vrachtwagenchauffeur Michel Stokx, die hoofdverdachte was in de verdwijningszaak van Nathalie Geijsbregts, bekende voor zijn overlijden de moord op de zevenjarige Cheryl Morriën uit IJmuiden. Dat zegt zijn advocaat in een nieuwe drieledige documentaire over Stokx. -
12 trendtassen die je lentegarderobe een instant stijlupgrade geven
Is je kleerkast toe aan een lente-update? Met een hippe handtas geef je zelfs de meest eenvoudige outfit een makkelijke stijlboost. Een tas in maanvorm, met opvallende schakels, in een verrassend vierkant formaat of met een flinke portie blingbling? Deze handtassentrends sieren de catwalks en kan je zo kopiëren. -
Rood-groene coalitie behoudt meerderheid in Hamburg volgens prognose
Bij de regionale verkiezingen in de Duitse deelstaat Hamburg heeft de regerende rood-groene coalitie haar ruime meerderheid behouden en zelfs nog vergroot. De zender ARD voorspelde twee uur na sluiting van de stemlokalen dat de SPD van burgemeester Peter Tschentscher, ondanks stemmenverlies, uitkomt op 37,6 tot 38 procent.
60 reacties
Resterende karakters 500
Log in en reageerDésiré Van Nieuwenhuyzen
leppens victor
frans Venloo
Frank Kerstens
Eric Van den Bergh