NOS, Bloomberg en BBC weg uit Rusland, CNN stopt uitzendingen: nieuwe wet lijkt “onafhankelijke journalistiek te criminaliseren”

Lees alles over het conflict in Oekraïne in ons dossier.

Iris de Graaf, de Rusland-correspondent van de NOS, deed sinds de Russische inval in Oekraïne vrijwel dagelijks op het Nederlands journaal verslag vanuit Moskou. De andere Ruslandcorrespondent van de Nederlandse publieke omroep, Geert Groot Koerkamp, blijft wel volgens een woordvoerder, schrijft persagentschap ANP.

De Graaf noemt het recente besluit van het Russisch parlement om de straffen op het verspreiden van nepnieuws aan te scherpen, als voorbeeld van hoe het buitenlandse journalisten moeilijker wordt gemaakt. Zo is een gevangenisstraf tot vijftien jaar mogelijk voor wie opzettelijk valse informatie over de strijdkrachten verspreidt, indien dat ernstige gevolgen heeft, meldde het Russische persbureau RIA Novosti vrijdag.

Volgens de nieuwe Russische wet mogen media in hun berichten over de strijd in Oekraïne niet spreken over aanval, invasie of oorlogsverklaring. Volgens het Kremlin gaat het immers om “een speciale militaire operatie” tegen uitsluitend militaire doelen.

De Britse omroep BBC stopt met verslaggeving vanuit Rusland omdat een nieuwe wet “onafhankelijke journalistiek lijkt te criminaliseren”, aldus BBC-baas Tim Davie. Het werk van de BBC News-journalisten en het andere personeel wordt opgeschort. Dat doet de BBC terwijl het de gevolgen van de nieuwe wetgeving afwacht. BBC News blijft buiten het land wel werken aan zijn verslaggeving over en voor Rusland. 

“De veiligheid van ons personeel staat voorop en we zijn niet bereid om hen bloot te stellen aan het risico van strafrechtelijke vervolging alleen omdat ze hun werk doen”, zei Davie in een verklaring. “Ik wil hen allemaal hulde brengen voor hun moed, vastberadenheid en professionaliteit.”

De Russische versie van zijn nieuwswebsite wordt dan wel in de ban gedaan door de autoriteiten, het is nog te bereiken via het Tor-project. Ook legt de omroep online uit hoe die blokkering te omzeilen. 

Eerder heractiveerde de BBC ook al twee frequenties op de korte golf ten behoeve van Oekraïne. Volgens de Nederlandse radiodeskundige Hans Knot zijn het 15735 kHz tussen 17.00 en 19.00 en 5875 kHz tussen 23.00 en 24.00 uur. 

In navolging van de Britse omroep BBC schort persbureau Bloomberg zijn werkzaamheden in Rusland op. Ook heeft de Amerikaanse nieuwszender CNN bekendgemaakt zijn uitzendingen in Rusland stop te zetten.

“De verandering van de wet, die bedoeld lijkt te zijn om iedere onafhankelijke journalist als crimineel te bestempelen, maakt het onmogelijk om binnen de grenzen van Rusland iets te doen dat ook maar iets wegheeft van normale journalistiek”, zegt hoofdredacteur John Micklethwait van Bloomberg in een verklaring. Volgen Micklethwait gaat het vooralsnog om een tijdelijke beslissing.

CNN maakte bekend dat hun uitzendingen in Rusland worden stopgezet “terwijl we de situatie en onze volgende stappen blijven evalueren”. CNN zendt normaliter 24 uur per dag uit in Rusland.

De Russische krant ‘Novaya Gazeta’ haalt reportages van Russische militaire acties in Oekraïne van haar website vanwege censuur. Hoofdredacteur Dmitri Moeratov van het dagblad was vorig jaar medewinnaar van de Nobelprijs voor de Vrede wegens zijn inzet voor de vrijheid van meningsuiting. 

De krant onderscheidt zich van de meeste andere Russische media door in de berichtgeving over Oekraïne niet de officiële lijn van het Kremlin te volgen. Veel andere onafhankelijke media waren al gestopt omdat de Russische autoriteiten ze verplichten zich uitsluitend te baseren op informatie van het Kremlin, het leger en de ministeries.

De krant zegt wel te blijven schrijven over de gevolgen van de oorlog voor Rusland, zoals de ernstiger wordende economische crisis en de vervolging van politieke tegenstanders.