Noorse massamoordenaar Anders Breivik wil vervroegde vrijlating en verschijnt op proces met Hitlergroet

Randi Rosenqvist, de gerechtspsychiater die Breivik heeft onderzocht, stelde vandaag dat de man in wezen niet is veranderd sinds de laatste evaluatie van eind 2016. Toen waarschuwde ze al dat Breivik niet geloofd kan worden wanneer hij zegt niet gewelddadig te zijn. Hij zou een opportunist zijn die zich aanpast aan de omstandigheden. “In principe en in de praktijk zou iemand die voorwaardelijk vrijgelaten wil worden, berouw moeten tonen en moeten laten zien dat hij begrijpt waarom dergelijke daden niet herhaald kunnen worden,” zei ze, maar dat is bij Breivik volgens haar niet het geval.

Tijdens haar betoog stelde openbare aanklager Hulda Karlsdottir vandaag dat de hoorzitting niet handelt over Breiviks omstandigheden in de gevangenis, maar over het mogelijke gevaar dat hij zou vormen voor de samenleving indien hij zou vrijkomen.

Volgens kenners is de kans dat Breivik, die in 2017 zijn naam veranderde naar Fjotolf Hansen, vervroeg vrijkomt, zo goed als onbestaande. Critici vrezen vooral dat hij de hoorzitting zal gebruiken om zijn extremistisch gedachtegoed te verspreiden, en dat hij daarmee anderen zal inspireren.

Sinds hij in de cel zit, probeert Breivik zich op te werpen als een extreemrechtse Europese leider, in een poging om steun te krijgen voor zijn opvattingen. Hij probeerde in de gevangenis een fascistische partij op te richten en zocht per briefwisseling contact met rechtse extremisten in Europa en de VS. Het gevangenispersoneel nam verscheidene van die brieven in beslag, uit vrees dat Breivik anderen zou inspireren tot gewelddadige aanslagen.

Breivik kan formeel gezien na tien jaar, zijn minimale straf, in aanmerking komen voor voorwaardelijke vrijlating. Zijn verzoek wordt door de rechtbank in Skien behandeld. Het is niet duidelijk wanneer het oordeel naar buiten komt. Er zijn drie zittingsdagen voor gepland.

De aanslagen waren bijzonder wreed en hebben het land diep geschokt. Breivik liet 22 juli 2011 een bomauto ontploffen bij een overheidsgebouw in Oslo, waardoor acht mensen om het leven kwamen. Daarna reisde hij verkleed als een politieagent af naar het eilandje Utoya, waar een jeugdkamp van de Noorse Arbeiderspartij gaande was. Hij vermoordde er 69 mensen, voornamelijk tieners.