Volgens het IJslandse Meteorologische Bureau werden er gisteren alleen al ongeveer 3.000 aardbevingen waargenomen en ook vandaag staat de teller al op meer dan 700. De bevingen zijn nu vooral te voelen in de buurt van Fagradalsfjall. Ook het schiereiland Reykjanes daar vlakbij is al fel getroffen.

Reykjanes ligt in het westelijke puntje van IJsland, waar de Mid-Atlantische bergrug IJsland binnenkomt. Bovendien ligt IJsland zowel op de Euraziatische, als op de Noord-Amerikaanse tektonische plaat. “Die platen bewegen zich van elkaar weg, waardoor het eiland als het ware uit elkaar wordt gescheurd. Reykjanes is de enige plaats ter wereld waar je deze twee aardplaten én de Mid-Atlantische Rug boven de grond kunt zien”, aldus Michiel Bonte van weerdienst Noodweerbenelux.

“Uit elkaar bewegende aardplaten veroorzaken grondbewegingen, waardoor er spanningen worden opgebouwd. Wanneer de opgehoopte spanning over een kritiek punt komt, wordt het plots vrijgelaten. Dat veroorzaakt een aardbeving”, verduidelijkt hij. 

Door het uit elkaar schuiven van de platen, kan er ook magma naar de oppervlakte komen. Het afgelopen jaar werd er bij zeker drie van de vijf vulkanen in de regio van Reykjanes magma waargenomen. “We zouden dan ook in een nieuwe actieve periode kunnen komen op dat vlak”, aldus Freysteinn Sigmundsson, een professor in de geofysica aan de universiteit van IJsland, in The New York Times.

Sommige van de aardbevingen in IJsland zijn te voelen tot in de hoofdstad Reykjavik, zo'n dertig kilometer van het schiereiland Reykjanes verwijderd. De meeste duren maar enkele seconden en hebben een licht getril tot gevolg, maar ze leiden toch tot onrust bij de bevolking.

“De mensen in Reykjavik staan op met aardbevingen en gaan ermee slapen", aldus vulkanoloog Thorvaldur Thordarson van de universiteit van IJsland. “Het zijn er veel en dat maakt mensen ongerust. Maar er is niets om je zorgen over te maken. De wereld zal niet vergaan.”

Via wetenschappelijke apparatuur zien wetenschappers dat de grond in een groot gebied van de regio momenteel stijgt. “Waarschijnlijk wordt dit veroorzaakt door accumulerend magma”, zegt Bonte. Het vulkanische alarmniveau is door de lokale autoriteiten reeds verhoogd naar code geel.

Volgens het IJslandse Meteorologische Bureau zouden er nog zwaardere aardbevingen kunnen volgen en zou een uitbarsting de komende dagen of weken tot de mogelijkheden behoren. Gevaar voor bewoonde gebieden is er vooralsnog niet. “We denken eerder dat het bij een uitbarsting alleen maar om opborrelen van lava zal gaan en niet om een explosieve uitbarsting zoals bij de Eyjafjallajökull in 2010", aldus nog Sigmundsson. Die laatste uitbarsting legde het vliegverkeer in Europa enkele weken plat.

Ter vergelijking: de aardbeving die donderdag Nieuw-Zeeland trof, had een kracht tot 8,1 op de schaal van Richter. Het epicentrum van die beving lag wel een eind in zee.