Hongerende klimaatactivisten stellen Duitse kanselierskandidaten ultimatum: debat of onze dood

In het tentenkamp van de activisten, zo’n 100 meter van de Bondskanselarij, staan al drie stoelen klaar voor de kanselierskandidaten. Die gingen tot nu toe niet in op de eis van de hongerstakers. Olaf Scholz (SPD), Armin Laschet (CDU/CSU) en Annalena Baerbock (Groenen) zijn wel bereid tot een gesprek, maar alleen privé en pas na de federale verkiezingen. 

Drie dagen voor de stembusgang vergroten de klimaatactivisten, die zichzelf ‘de laatste generatie’ noemen, de druk. “Wij eisen een openlijk debat voor vanavond 19.00 uur. Anders drinken we ook niks meer’’, zegt een hoor- en zichtbaar verzwakte Henning Jeschke (21) zittend op een verzameling een- en tweepersoonsmatrassen in een grote witte tent. 

De activist van de radicale klimaatbeweging Extinction Rebellion is de laatst overgebleven hongerstaker van een groep van zeven. Ze begonnen hun actie voor klimaatrechtvaardigheid op 30 augustus. Door lichamelijke problemen en ziekenhuisopnames moesten ze een voor een opgeven. 

Jeschke laat zich er niet door demotiveren, zegt hij. “Ik ben kilo’s afgevallen, heb slaapproblemen en mijn benen doen pijn, maar ik voel me gesterkt door de gedachte dat mijn lichaam de strijd nog niet heeft opgegeven en mij de kans geeft door te gaan’’, zegt de twintiger met zijn rode sjaal en handen gevouwen. “Ook al zijn mijn ouders in shock en vroegen ze in tranen of de klimaatsituatie zo ernstig is dat ik dit doe.”

De situatie is volgens hem inderdaad kritiek. “De grootste vrees van jongeren onder de 25 is dat we als maatschappij de controle verliezen over de aanpak van de klimaatcrisis en straks niet meer kúnnen handelen. Duitsland is de vierde grootste economie ter wereld, maar ondanks de in april door het grondwettelijk hof bevolen aanscherping van de klimaatwet (dat Duitsland tegen 2045 CO₂-neutraal moet zijn, red.) heeft de regering nog geen concrete stappen gezet.’’

De klimaatplannen in de verkiezingsprogramma's van de politieke partijen zijn onvoldoende om de klimaatdoelen van Parijs te halen, zegt Jeschke verwijzend naar een onderzoek van het Duitse instituut voor economisch onderzoek (DIW). “Daarom willen we in debat met deze drie politici die zeggen dat ze dit land willen leiden en de klimaatcrisis willen bestrijden, maar de toekomstige generatie negeren. Om daar verandering in te brengen, is de oprichting van een klimaat-burgerraad nodig.’’ 

Als Scholz, Laschet en Baerbock vandaag niet komen opdagen, bewijst dat volgens hem dat ze de klimaatcrisis niet serieus nemen. “Ik zou de laatste generatie die het land kan redden meer macht geven’’, zegt de student politicologie uit Greifswald.

Links van hem zit Lea Bonasera (24) uit de omgeving van Keulen. Zij eet nu sinds vier dagen ook niet meer en wil eveneens in dorststaking gaan. De kans dat het zover komt, is volgens haar groot. “De kanselierskandidaten willen geen eerlijk debat over hun verkiezingsprogramma, alleen dat we onze hongerstaking stoppen’’, zegt de klimaatactiviste die een mastergraad in de filosofie behaalde en een scriptie over burgerlijke ongehoorzaamheid en Extinction Rebellion schreef. 

Dan mengt de actievoerder met baard en bril aan de andere kant van het bed zich in het gesprek. “Ik heb mijn hongerstaking donderdag beëindigd’’, verzucht Jacob Heinze (27) uit Hamburg. Hij ligt onder een dekbed en is naar eigen zeggen 9 kilo afgevallen, kan moeilijk opstaan en heeft moeite met snel en helder denken. “Ik heb me gerealiseerd dat ik beter levend actie kan voeren en blijf mijn medestrijders steunen’’, zegt de Extinction Rebellion-activist en voormalig student psychologie. Hij is een van in totaal twintig ondersteuners van de protestactie in het tentenkamp.

De hongerstaking werd gisteren openlijk afgekeurd door de Duitse theoloog Andreas Lob-Hüdepohl, hoogleraar aan de katholieke universiteit voor sociale wetenschappen in Berlijn. De actie grenst volgens hem aan chantage. “Het is niet legitiem meer als particulieren persoonlijk aansprakelijk worden gesteld’’, zei hij verwijzend naar de drie kanselierskandidaten. 

De hoogleraar sprak zijn waardering en respect uit voor het “sterke signaal” van de klimaatactivisten, maar waarschuwde dat ze het niet “tot het uiterste” moeten laten komen. “De politieke boodschap is verstuurd en ook begrepen, denk ik.”

Klimaatonderzoeker Hans Joachim Schellnhuber riep woensdag al op tot onmiddellijke beëindiging van de hongerstaking. ‘Jullie signaal is over de hele wereld opgemerkt, maar de dag waarop je jezelf geweld zou willen aandoen voor het welzijn van de samenleving is nog niet gekomen. Ook niet voor jullie', schreef de voormalige directeur van het instituut voor onderzoek naar klimaateffect in Potsdam.