Hoeveel schade en slachtoffers? Observatievliegtuigen en hulpgoederen vliegen naar Tonga, dat afgesneden blijft van de wereld

Een vliegtuig van het Australisch leger hoopt kritieke infrastructuur in Tonga, zoals wegen, havens en hoogspanningskabels te onderzoeken, als de weersomstandigheden dat toelaten.

De Nieuw-Zeelandse Defensie (NZDF) voert een observatievlucht over Tonga uit. Het vliegtuig zou niet landen op de eilandstaat, maar maandagavond (lokale tijd) terugkeren naar Auckland. "Tot nu toe hebben we geen formeel verzoek van het Koninkrijk Tonga voor verdere steun ontvangen, afgezien van deze eerste verkenningsvlucht, maar zoals steeds staan we klaar om te reageren als daarom wordt gevraagd", meldde de NZDF in een verklaring.

"De vluchten zullen ons helpen bepalen waar er behoeften zijn", zei de Nieuw-Zeelandse premier Jacinda Ardern. "We weten dat er dringend behoefte is aan water en we hopen dat de Hercules (een middelzwaar transportvliegtuig, met name bedoeld voor het vervoer van militair personeel en materieel, alsook humanitaire hulpvluchten) vandaag kan opstijgen om in die behoefte te voorzien." 

Naast het Hercules-vliegtuig worden ook schepen klaargemaakt. "Verdere militaire vluchten zijn ook mogelijk, om hulpgoederen en personeel te vervoeren als dat nodig is", klonk het nog bij de NZDF.

De onderzeese vulkaan ligt op ongeveer 65 kilometer van het hoofdeiland van Tonga, Tonatapu, en op pakweg 2.000 kilometer ten noordoosten van Nieuw-Zeeland. De uitbarsting veroorzaakte atmosferische schokgolven en een tsunami, die helemaal tot Alaska, Japan en Zuid-Amerika reikte. In Peru, ruim 10.000 kilometer verwijderd van Tonga, verdronken twee vrouwen op het strand door abnormale golven. 

Ook in de Belgische weerstations werd een luchtdrukschommeling gemeten, hoogstwaarschijnlijk het gevolg van de vulkaanuitbarsting in Tonga. 

De enorme aswolk na de uitbarsting was vanuit de ruimte te zien. Die aswolk wolk heeft overigens intussen Queensland in Australië bereikt, meldt de meteorologische dienst van Nieuw-Zeeland. Het departement van Leefmilieu van de archipel Fiji monitort de luchtkwaliteit van zijn eilanden. Satellietgegevens bevestigen dat de zwaveldioxideconcentratie is toegenomen, wat kan leiden tot zure regen. De eilandbewoners wordt gevraagd hun watertanks af te dekken en binnen te blijven, als het begint te regenen.

De ambassadeur van Nieuw-Zeeland in Tonga, Peter Lund, meldde op Facebook dat het internet op de eilandengroep helemaal platligt, nadat de onderzeese communicatiekabel brak bij de uitbarsting. Op de ambassade is een satellietverbinding beschikbaar. Mobiele telefoons werken enkel lokaal, maar niet internationaal. 

"Het is verschrikkelijk geweest, maar Nuku'alofa (de hoofdstad van het land, red.) staat nog steeds, veel huizen hebben weer stroom", heeft de ambassadeur laten weten. "De grote schoonmaak zal deze week beginnen, vulkanische as heeft Nuku'alofa bedekt", aldus Lund. Hij sprak van een "maanlandschap", aldus de BBC.