Greta Thunberg wordt 18: “Beloftes zouden heel mooi zijn, als ze ook echt iets zouden betekenen”

Die mijlpaal schept ook extra verantwoordelijkheid. Sinds haar opkomst, in 2015, kon zij zich erop beroepen dat het niet aan kinderen is om de aarde te behoeden voor een klimaatramp. “Daar ben ik te jong voor. Wij kinderen zouden dit niet moeten doen’’, aldus de jonge Zweedse tiener.

Maar van ophouden wil ze op haar achttiende niet weten. “Daar is deze milieucrisis veel te belangrijk voor’’, zei Thunberg onlangs aan de krant Svenska Dagbladet.

Het bereiken van de 18-jarige leeftijd heeft ook voordelen: Thunberg mag vanaf zondag alleen autorijden, trouwen en haar stem uitbrengen bij verkiezingen. Dat laatste vindt Thunberg uiterst belangrijk. “Iedere verkiezing is een verkiezing voor het klimaat’’, zei de activiste recent nog in reactie op de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Zelf kan ze volgend jaar voor het eerst naar de stembus, bij de verkiezingen voor een nieuw Zweeds parlement.

Greta Thunbergs naam ging in 2018 heel de wereld rond met haar beweging SS4C of ‘School Strike for Climate’. Ze ging zelf eerst twee weken in staking op de stoep van het Zweedse parlement, om haar eis van het terugdringen van broeikasgassen kracht bij te zetten. Daarna gaf zij het voorbeeld om elke vrijdag in staking te gaan, onder het motto ‘Vrijdagen voor de toekomst’. 

“Ik was toen nog zo jong, en zo naïef’’, zei ze vorig jaar over zichzelf in de documentaire ‘I Am Greta’.

In september 2019 leidde ze het grootste wereldprotest tegen de klimaatcrisis ooit. In 161 landen gingen meer dan vier miljoen mensen de straat op. Een dag later sprak ze de Klimaattop toe van de Verenigde Naties. In niet mis te verstane woorden riep zij daar wereldleiders tot de orde. 

“Ik zou hier niet moeten staan. Ik zou op school moeten zijn aan de andere kant van de oceaan’’, zei Thunberg in tranen. “Nu komen jullie allemaal naar me toe voor hoop. Hoe durven jullie! Jullie hebben mijn dromen en mijn jeugd gestolen met jullie lege woorden’’, aldus het klimaatmeisje. “We staan aan het begin van een massaal uitsterven en het enige wat jullie doen is praten over geld en sprookjes van eeuwige economische groei. Hoe durven jullie!’’ 

Ze werd beloond met de titel van ‘persoon van het jaar’ door het weekblad Time. Onder de kop ‘De macht van de jeugd’.

Dat ze lijdt aan het syndroom van Asperger, een vorm van autisme waarbij altijd sprake is van een gemiddelde tot hoge intelligentie, ziet Greta Thunberg als een voordeel. “Anders zijn is een cadeau. Als ik geen Asperger had, zou ik niet zo’n gepassioneerde activiste zijn geworden. Asperger zorgt voor supermacht’’, aldus Thunberg. “Het geeft ook een goed gevoel. Als je iets betekenisvols doet, krijg je het gevoel dat je er zelf ook toe doet.’’

Haar pleidooi maakt veel indruk. Onder jongeren, onder ouderen, onder wie kanselier Angela Merkel, paus Franciscus en ook haar beroemde landgenoot Björn Ulvaeus, een van de vier leden van ABBA. Hij vergelijkt Greta Thunberg met ‘een trotse Pippi Langkous’. 

Haar rechtlijnigheid en onvoorwaardelijke eerlijkheid roepen ook verzet op. Om te beginnen bij wereldleiders als Donald Trump, Jair Bolsonaro en Vladimir Poetin die de spot met haar dreven. “Dat vind ik juist geweldig. Die reacties onderstrepen dat ik iets goeds doe. Als je door dit soort mensen wordt aangevallen, dan ben je goed bezig’’, aldus Greta. “Het laat zien hoe wanhopig ze zijn.”

Sinds de herfst zit Thunberg, die kandidaat werd gesteld voor de Nobelprijs voor de Vrede, weer op de schoolbanken. “Ik heb een hoop gemist. Het is goed weer op school te zijn, terug te vallen op routine. Daar ben ik ook als ieder ander’’, zei de activiste daar eerder over. 

Van een leven in de anonimiteit kan echter geen sprake meer zijn, zolang ze haar strijd voor een beter klimaat zal voorzetten. Dat zal ook nodig zijn, want in haar ogen is er nog onvoldoende bereikt. Bovendien wordt de klimaatcrisis al bijna een jaar overschaduwd door de coronacrisis.

De Zweedse liet zich deze maand in een video kritisch uit over de landen die het klimaatakkoord van Parijs hebben ondertekend. Volgens Thunberg hebben de landen vijf jaar na dato nog te weinig gedaan om echt een verschil te maken. “Er is veel gebeurd sinds 2015, maar de actie die we nodig hebben, is nog lang niet in zicht.” In Parijs werd afgesproken dat de opwarming van de aarde beperkt moest blijven tot gemiddeld 2 graden Celsius. Volgens de Verenigde Naties koerst de wereld met de huidige uitstoot af op een opwarming van 3 graden Celsius.

“We gaan nog steeds snel de verkeerde kant op. De mensen die de beslissingen nemen verspillen allemaal kostbare tijd door mazen in de wet te vinden en loze woorden te spreken”, aldus Thunberg. “Onze hoop is gericht op de mensen, het volk. Zij kunnen het verschil maken.”

Vlak voor het einde van 2020 werd ze gevraagd naar haar visie op de recente klimaatbeloftes van overheden zoals China en de Europese Unie, die de ambitie heeft om tegen 2050 klimaatneutraal te worden. “Die beloftes zouden heel mooi zijn, als ze ook echt iets betekenden”, besloot de Zweedse.

Greta noemt zichzelf ondanks alles toch een optimist. “Toen ik begon, dacht ik dat niemand er zich echt zorgen over maakte. Ik heb bewezen dat dat niet zo is. Veel mensen, vooral jongeren, maken zich zorgen over het klimaat, over hun toekomst en dat is bemoedigend.’’