Frankrijk, Duitsland, Italië en Roemenië willen Oekraïne kandidaat-lidstaat van EU maken: “Geen tijd om te aarzelen”

"Wij steunen alle vier het onmiddellijke statuut van kandidaat-lidstaat", zo zei Macron op een gemeenschappelijke persconferentie met de Duitse bondskanselier Olaf Scholz, de Italiaanse premier Mario Draghi en de Roemeense president Klaus Iohannis ter afsluiting van een bezoek aan Oekraïne. Ook president Volodymyr Zelensky, zoals steeds in kaki t-shirt, tekende present.

De boodschap betekent een enorme opsteker voor Zelensky op de 113de dag van de oorlog. Hij ijvert al sinds de start van de Russische invasie op 24 februari onverdroten voor het kandidaat-lidmaatschap. "De Oekraïners hebben al het recht verdiend om zich op deze weg te begeven", zei Zelensky. Oekraïne is nu "klaar" om te werken voor "het volwaardige lidmaatschap", aldus de president. 

Macron, Scholz, Draghi, Iohannis en de staatshoofden en regeringsleiders van de andere EU-lidstaten beslissen volgende week op een top in Brussel over de toekenning van het kandidaat-lidmaatschap aan Oekraïne, Moldavië en Georgië. Elke lidstaat beschikt daarbij over een vetorecht. Morgen brengt de Europese Commissie reeds haar advies uit. 

Scholz bepleitte eveneens een "positieve beslissing" voor Moldavië, Iohannis voerde als enige ook een pleidooi voor Georgië, dat momenteel het verst van de status van kandidaat lijkt verwijderd. "Het gaat over onze capaciteit om veiligheid en stabiliteit in ons nabuurschap te brengen. Er is geen tijd om te aarzelen", betoogde de Roemeense president.  

De status van kandidaat-lidstaat betekent niet dat een land van vandaag op morgen tot de EU kan toetreden. Aan het lidmaatschap gaan jarenlange onderhandelingen vooraf waarin een land moet aantonen dat het democratische basiswaarden respecteert, economisch zijn mannetje kan staan op de Europese eenheidsmarkt en de Europese regelgeving overneemt en naleeft. 

Voor een land als Oekraïne, dat in oorlog is, heropgebouwd moet worden en al lang geen te beste reputatie inzake corruptie en rechtsstaat met zich meesleept, is de weg sowieso nog erg lang. “President Zelensky heeft begrepen dat de status van kandidaat een weg is en nog niet het doel. Een weg waarop diepgaande hervormingen in de Oekraïense samenleving nodig zijn", zo maakte Draghi duidelijk. 

De Europese leiders vroegen ook aandacht voor de Balkanlanden, waarvan sommige al jaren in de wachtkamer zitten. "Het is een kwestie van geloofwaardigheid dat we eindelijk onze belofte nakomen aan de landen van de Westelijke Balkan, die al jaren op deze weg zitten, nu en in concrete termen", stelde Scholz. De Duitser beklemtoonde wel dat er niet af te dingen valt op de toetredingscriteria. "Democratie en de rechtsstaat is wat ons bindt in de EU en wat ons onderscheidt van anderen.”  

Rusland meent dat de Europese leiders met hun steun voor het kandidaat-lidmaatschap van Oekraïne enkel geopolitieke belangen nastreven. "Als Oekraïne een wegenkaart ontvangt om zijn lidmaatschap voor te bereiden, dan betekent dit dat de EU opnieuw bereid is om de eigen criteria te vergeten die steeds hebben bestaan voor kandidaten en dat de EU bereid is om zich enkel te laten leiden door geopolitieke overwegingen", zei buitenlandminister Sergej Lavrov op de televisiezender NTV.