Europese Commissie versoepelt begrotingsregels voor opvang vluchtelingen

Kort na start van de Russische invasie in Oekraïne op 24 februari had de Commissie al eens 3,5 miljard euro vrijgemaakt om de opvang van vluchtelingen te ondersteunen. Het ging om voorschotten uit REACT-EU, een pijler van het Europese relanceplan die eigenlijk bedoeld was voor het economisch herstel van de regio's en deel uitmaakt van de cohesiebudgetten. Met het geld konden de lidstaten aan de vluchtelingen onder meer voeding, accommodatie, gezondheidszorg, onderwijs en jobbegeleiding aanbieden. 

De Commissie stelde ook nog andere fondsen ter beschikking, maar dat neemt niet weg dat de financiële noden nog steeds toenemen na meer dan vier maanden oorlog en de instroom van ruim zes miljoen vluchtelingen. De lidstaten en het Europees Parlement hadden de voorbije weken dan ook aangedrongen bij de Commissie om de strakke Europese begrotingsregels nog eens onder de loep te nemen en vers geld te zoeken voor de opvang van vluchtelingen. 

Met FAST-CARE wil de Commissie een antwoord bieden. Zo zal in 2022 en 2023 nog eens 3,5 miljard euro uit de cohesiebudgetten voorgefinancierd worden, zodat de lidstaten sneller over extra cash beschikken. Daarnaast worden de mogelijkheden voor een cofinanciering van 100 procent uitgebreid naar de socio-economische integratie van vluchtelingen. Dat betekent dat de Europese begroting alle kosten voor deze maatregelen dekt, en de lidstaten zelf geen bijdrage moeten leveren, zoals doorgaans het geval is bij programma's onder het cohesiebeleid. 

Ten slotte kunnen de lidstaten ook het bedrag van de vereenvoudigde eenheidskosten voor de dekking van basisbehoeften van vluchtelingen verhogen van de huidige 40 euro naar 100 euro per week per persoon. Ze zullen de kosten kunnen declareren voor een periode van 26 in plaats van 13 weken, zoals momenteel het geval is.  

Er is wel een voorwaarde verbonden aan de inzet van de middelen die door deze versoepeling van de begrotingsregels vrijkomen. Minstens 30 procent moet gaan naar acties die worden georganiseerd door lokale overheden en maatschappelijke organisaties die actief zijn in de lokale gemeenschappen. Daarnaast bevat het voorstel ook een aantal maatregelen die soelaas moeten bieden voor Europees gefinancierde cohesieprojecten die door de gevolgen van de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne vertraging hebben opgelopen. 

De lidstaten en het Europees Parlement moeten nog het licht op groen zetten voor de aangepaste begrotingsregels.