Europese Commissie start inbreukprocedure tegen VK wegens “dreigende overtreding” brexitakkoord

Het probleem is de Britse ‘Internal Market Bill’. Die wet zit nog in de ontwerpfase en ligt voor goedkeuring voor in het Lagerhuis, maar heeft nu reeds als gevolg dat het Verenigd Koninkrijk zijn verplichtingen in het kader van het terugtrekkingsakkoord en het eraan gekoppelde Noord-Ierse protocol niet naleeft. Dat protocol werd mee met het brexitakkoord onderhandeld en regelt de bijzondere status van Noord-Ierland na het Britse vertrek uit de Europese Unie.

Met de wet wil de regering van Boris Johnson naar eigen zeggen de integriteit van het VK vrijwaren in het geval de onderhandelingen met de Europese Unie over een handelsakkoord mislukken en het op 1 januari 2021 alsnog tot een harde brexit komt. Het land verliet de Europese Unie op 31 januari 2020, maar na die ‘politieke brexit’ ging tot eind dit jaar een overgangsperiode in waarbij het VK deel blijft uitmaken van de Europese interne markt en de douane-unie. Zonder onderhandeld akkoord dreigt de ‘economische brexit’ over drie maanden chaotisch te verlopen, met alle gevolgen vandien.

Met het Noord-Ierse protocol creëerden Brussel en Londen vorig jaar net een vangnet dat in alle omstandigheden de vrede op het Ierse eiland moet vrijwaren. Het wetsontwerp van de regering-Johnson zou de Britse ministers en het parlement evenwel de mogelijkheid bieden bepaalde verplichtingen die uit dat akkoord voortvloeien - op het vlak van staatssteun en douaneformaliteiten - naast zich neer te leggen, iets dat de regering met zoveel woorden heeft erkend.

Ook al moet de wet nog worden gestemd in het Lagerhuis, overtreedt Londen volgens de Commissie nu al het terugtrekkingsakkoord. Beide partijen hebben zich er namelijk toe verbonden al hun verplichtingen “te goeder trouw” uit te voeren. Dat doet Londen dus niet, meent de Commissie. Als de wet in zijn huidige vorm wordt aangenomen, zal hij helemaal een inbreuk vormen op het Noord-Ierse protocol, luidt het.

“We hadden onze Britse vrienden gevraagd om de problematische onderdelen van de Internal Market Bill tegen eind september te verwijderen. Dat is ondanks het verstrijken van de deadline niet gebeurd”, legde von der Leyen uit. “We hebben hen dan ook een ingebrekestelling gestuurd, als eerste stap in een inbreukprocedure.” De Commissie geeft Londen 1 maand de tijd om te antwoorden, maar een woordvoerder liet in een eerste reactie weten dat de Britse regering achter de wet blijft staan.

Intussen blijven de gesprekken over een handelsakkoord lopen. Boris Johnson wil tegen de Europese top van 15 oktober een akkoord, maar vooralsnog blijft een doorbraak uit. De vordering van de gesprekken wordt straks besproken op de top die vandaag en morgen in Brussel plaatsvindt.