Eindelijk eerste communicatie uit Tonga zelf: “Ongeziene ramp” heeft eilandengroep getroffen, al drie mensen overleden

Verschillende internationale media berichten dinsdag over de eerste regeringsmededeling vanuit Tonga. Daaruit blijkt dat enkele van de kleinere afgelegen eilanden bijzonder zwaar getroffen zijn. 

Op Mango, waar 36 mensen wonen, zijn alle huizen vernield, en op Fonoifua staan er nog maar twee huizen recht. Op die twee eilanden en ‘Atata zijn evacuaties gestart, en de marine van Tonga is naar enkele afgelegen eilanden gegaan om broodnodige voorraden te leveren. Scheep- en luchtvaart verlopen wel moeilijk, vanwege de schade die is aangericht aan infrastructuur en door de neerslag van vulkaanassen.

“Op basis van de weinige informatie waarover we beschikken, zou de schaal van de verwoesting weleens immens kunnen zijn, vooral op de meer geïsoleerde eilanden”, liet Katie Greenwood van de Internationale Federatie van het Rode Kruis eerder op de dag al optekenen.

Neerdalende assen van de vulkaan bemoeilijken tegelijkertijd dus de inspanningen om de getroffen eilanden te hulp te komen. Vrijwilligers zijn volop bezig om de landingsbaan van de belangrijkste luchthaven van Tonga schoon te vegen, zodat vliegtuigen kunnen landen om onder meer water ter plaatse te krijgen.

De enige kabel die communicatie met de buitenwereld mogelijk maakt, is geraakt door de uitbarsting. De regering laat weten dat het internet plat ligt, maar dat er op het eiland wel lokaal telefonie mogelijk is. Intussen wordt alles in het werk gesteld om de communicatiemogelijkheden volledig te herstellen.

De uitbarsting van de onderzeese vulkaan in de Stille Oceaan nabij Tonga leidde tot bevingen en een tsunami die reikte tot Alaska, Japan en Zuid-Amerika. Op Tonga zelf zorgde de eruptie voor een paddenstoelenwolk die alle eilanden bedekte, en de tsunami bracht golven mee van tot 15 meter, is nog te lezen in de mededeling van premier Siaosi Sovaleni. “Hoewel de tsunamiwaarschuwing opgeheven is en de vulkaanactiviteit sterk afgenomen is, blijven we de situatie wel monitoren”, aldus nog het statement. 

De kracht van de vulkaanuitbarsting was zelfs zo groot dat de schokgolf ervan overal op aarde meetbaar was door een verschil in luchtdruk. Ook bij ons in België, aan de andere kant van de wereld. In Peru, 10.000 kilometer van Tonga, vielen er ook dodelijke slachtoffers. Daar verdronken twee vrouwen door abnormaal hoge golven.

Op Tonga zelf is dus sprake van minstens drie doden. Het gaat om twee Tonganen en een Brit, meldt de regering. Gisteren raakte bekend dat het bij dat laatste slachtoffer gaat om een 50-jarige Britse vrouw die om het leven kwam toen ze haar honden probeerde te redden. Ze werd meegesleurd door golven.

De hoofdstad van Tonga, Nuku’alofa, ligt onder twee centimeter as en vulkaanstof, schrijft het Humanitair Bureau van de VN (OCHA) in een noodrapport. Een Nieuw-Zeelands legervliegtuig stelde maandag zelf al vast dat er daardoor niet geland kan worden op de luchthaven van de stad.

Nieuw-Zeeland wil niet wachten en stuurt dinsdag alvast twee schepen met levensnoodzakelijke goederen naar Tonga. Aan boord zijn onder meer duikteams, een helikopter en drinkbaar water, zei defensieminister Peeni Henare. Verwacht wordt dat de zeereis drie dagen zal duren. Daarnaast staat een Hercules-vliegtuig stand-by. Het middelzwaar transportvliegtuig, met name bedoeld voor vervoer van militair personeel en materieel, alsook humanitaire hulpvluchten, kan vertrekken zodra de landingsbaan in Nuku'alofa vrij is.