Floyd (46) stierf op 25 mei 2020 tijdens zijn arrestatie in Minneapolis. Hij werd ervan beschuldigd een vals biljet van 20 dollar te hebben gebruikt. De man werd in de handboeien geslagen en door drie agenten tegen de grond gehouden. Agent Derek Chauvin drukte ruim 9 minuten lang met zijn knie op de nek van Floyd, die daarop stierf. De beelden van Floyd die meermaals om adem smeekt (“I can’t breathe”) en voor zijn leven vecht brachten wereldwijd, maar zeker in de Verenigde Staten, een golf van protest tegen racisme en politiegeweld op gang. 

Het proces richt zich op Chauvin, tegen wie de zwaarste aanklacht is ingediend. Hij wordt verdacht van doodslag en riskeert 40 jaar cel. Zijn collega's Tou Thao, J. Alexander Kueng en Thomas Lane worden verdacht van medeplichtigheid. Hun zaak wordt vanaf 23 augustus behandeld. De vier mannen werden een dag na de dood van Floyd ontslagen.

Demonstranten hielden een spandoek omhoog met daarop de laatste woorden van Floyd: "Ik kan niet ademen" en liepen rond het gebouw waar maandag het proces begint. Het gerechtsgebouw is zwaarbeveiligd en ​​omgeven door betonnen barrières en prikkeldraad, uit angst voor escalerende demonstraties tijdens het proces. De autoriteiten hebben duizenden politieagenten en leden van de Nationale Garde opgetrommeld.

Veel demonstranten zeiden dat ze zich zorgen maken dat Chauvin wordt vrijgesproken en waarschuwden dat dit niet zonder gevolgen zal zijn. "Ik hoop dat ons rechtssysteem toestaat dat al het bewijs wordt gepresenteerd en dat we een veroordeling krijgen, maar ik verwacht het niet", vertelde Billie Jean Vanknight, een 43-jarige zwarte vrouw tegen AFP. Ze pleit voor geweldloze acties als dat gebeurt.

Het proces start vandaag met de selectie van de jury, op 29 maart gaan normaal gezien de pleidooien van start. Mogelijk wordt het proces echter uitgesteld, omdat er nog beslist moet worden over een mogelijke extra klacht tegen Chauvin. De samenstelling van de jury zou sowieso twee weken in beslag nemen. Omdat de zaak zo bekend is, gaat de rechtbank op zoek naar juryleden die nog geen oordeel hebben geveld over Chauvin. Mensen vinden die nog nooit van de rechtszaak hebben gehoord, wordt namelijk heel moeilijk.

Er gelden heel strenge veiligheidsmaatregelen in en rond de rechtbank van Minneapolis en duizenden politieagenten en militairen worden ontplooid. En ook vanwege de coronapandemie gelden er beperkingen: elke dag mag maar één familielid van Floyd aanwezig zijn in de rechtbank.

Centraal tijdens het proces zal de manier staan waarop Chauvin Floyd in bedwang hield, in de VS ‘prone restraint’ genoemd. The Wall Street Journal wijst erop dat het bij overlijdens waarbij het slachtoffer onder bedwang wordt gehouden door agenten vaak niet tot een proces komt. De dood van Floyd door ‘prone restraint’ is het eerste geval waarbij een agent zich voor de rechtbank moet verantwoorden voor zo’n zware aanklachten. WSJ voegt wel toe dat het voor de aanklagers heel moeilijk wordt om te bewijzen dat het in bedwang houden van Floyd ook doodslag was.

De grootschalige protesten waren niet alleen een reactie op de dood van Floyd, maar ook op het systematische racisme in de VS en de racial profiling door de politie die al jaren aan de gang is. In maart vorig jaar werd ook Breonna Taylor doodgeschoten nadat de politie een inval deed in haar appartement. En ook in de afgelopen jaren zijn er heel wat voorbeelden van politieagenten die overdreven geweld gebruiken tegen vaak ongewapende zwarte mannen. Vaak worden agenten bovendien enkel geschorst of ontslagen, zonder dat ze vervolgd worden. En als dat wel gebeurt, zijn de straffen vaak beperkt.