De diplomatieke geschillen met Rusland uitgelegd: Welke landen zijn gekrenkt en waarom?

Op 15 april wees de Amerikaanse regering tien Russische diplomaten het land uit. Dat deden ze omdat het Amerikaanse bedrijf SolarWinds gehackt was. Die hacking wordt aan Rusland toegeschreven. Een andere reden zou de Russische inmenging in de Amerikaanse verkiezingen zijn. De VS verlengde ook het verbod van Amerikaanse banken om te handelen in Russische overheidsobligaties. 

Een woordvoerder van het Kremlin zegt dat de VS moet begrijpen dat er een prijskaartje hangt aan de verslechterde relatie tussen de landen. “De Verenigde Staten zijn niet bereid om de realiteit van een bipolaire wereld te accepteren, zonder Amerikaanse hegemonie. Dergelijk agressief gedrag zal een krachtig antwoord krijgen.” Als tegenreactie besloot Rusland om verschillende Amerikaanse regeringsleden en kabinetsmedewerkers de toegang tot het land te ontzeggen. Ook wezen ze tien Amerikaanse diplomaten uit. 

In maart gaf de Amerikaanse president Joe Biden ook een instemmend antwoord in een interview toen hem gevraagd werd of de Russische president Poetin een “killer” was. 

Amerika dreigde ook met sancties als de Russische opposant Aleksej Navalny in gevangenschap zou sterven. “We hebben de Russische regering gezegd dat wat met Navalny gebeurt, haar verantwoordelijkheid is”, zo zei de nationale veiligheidsadviseur van president Joe Biden, Jake Sullivan, aan de Amerikaanse zender CNN. “Er zullen consequenties zijn als de heer Navalny sterft.”

Ook Polen heeft ook op 15 april Russische diplomaten het land uit gezet. Volgens het Pools ministerie van Buitenlandse Zaken hebben drie Russische diplomaten de voorwaarden van hun diplomatieke status geschonden en acties uitgevoerd die schadelijk zijn voor Polen. Het land toonde zich in zijn verklaring solidair met de VS, die eerder dezelfde dag diplomaten uitzetten. Rusland reageerde op de Poolse actie door 5 Poolse diplomaten uit te zetten.

De NAVO steunt de sancties van de landen. “Rusland blijft destabiliseren”, schrijft de organisatie. “Het treedt de soevereiniteit van Oekraïne en Georgië met de voeten en schendt hun territorium. Het land blijft ook verschillende internationale verplichtingen en afspraken naast zich neerleggen.” Ze halen onder meer de inmenging in verkiezingen in andere landen, waaronder de VS, aan. Ook halen ze aan dat Rusland aan desinformatiecampagnes en schadelijke activiteiten op het internet doet. De NAVO blijft wel openstaan voor dialoog met Rusland.

Er was natuurlijk veel spanning tussen Rusland en Oekraïne doordat de Russen ineens meer militairen naar de Krim stuurden. Het Westen beschuldigt het Kremlin ervan een escalatie te stimuleren in de buurt van de separatistische pro-Russische zones van Oekraïne. Volgens Rusland doen militaire oefeningen geen vlieg kwaad en zijn ze een antwoord  op de vijandige manoeuvres van de NAVO en de EU.

Maar Rusland heeft op 16 april ook een Oekraïense diplomaat gearresteerd en uitgewezen. De diplomaat zou volgens de Russische geheime dienst FSB geheime documenten hebben gekregen van een Rus. Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Kiev noemde dat een “nieuwe provocatie” van het Kremlin. Als reactie gaven ze een hooggeplaatste medewerker van de Russische ambassade drie dagen om Oekraïne te verlaten. 

“We protesteren krachtig tegen de illegale detentie op 16 april van een medewerker van het consulaat-generaal van Oekraïne in Sint-Petersburg en het bevel om het grondgebied van de Russische Federatie te verlaten. We verwerpen de beschuldigingen tegen de consulaire ambtenaar volledig”, aldus Kiev. Het ministerie meldt verder dat Rusland de veiligheidssituatie laat escaleren en zich op grote schaal schuldig maakt aan anti-Oekraïense propaganda.

Gisteren zette Rusland opnieuw een Oekraïense diplomaat het land uit, als reactie op de “onvriendelijke handelingen” van Kiev. Vandaag bestempelde Oekraïne een Russische consul dan weer als persona non grata. De Russische diplomaat, die werkt in Odessa, moet Oekraïne verlaten voor het einde van vrijdag, aldus de woordvoerder van de Oekraïense diplomatie Oleg Nikolenko. Volgens Nikolenko is de uitwijzing een reactie op de “anti-Oekraïense campagne in Rusland”. 

Praag en Moskou hebben een diplomatieke ruzie over ontploffingen in het Tsjechisch munitiedepot Vrbetice in 2014. Volgens Praag zou de Russische inlichtingendienst verantwoordelijk zijn voor de ontploffingen in het depot. Daarbij kwamen twee mensen om het leven. Het Kremlin beweert dat de beschuldigingen ongegrond zijn. 

Als gevolg wees Tsjechië 18 Russische diplomaten uit. Rusland reageerde daarom door 20 medewerkers van de Tsjechische ambassade uit te wijzen.  De Tsjechische minister van Buitenlandse Zaken, Jakub Kulhanek, heeft daarna een nota overgemaakt aan Alexander Smejevski, de Russische ambassadeur in Tsjechië. Daarin protesteert hij tegen de “disproportionele” reactie van Moskou . Hij stelt aan de kaak dat de werking op de Tsjechische ambassade in Rusland is lamgelegd door het personeelstekort, terwijl het functioneren van de Russische ambassade in Praag niet in gevaar werd gebracht.

Tsjechië riep ook de andere landen van de Europese Unie en de Navo op tot collectieve actie door Russische diplomaten het land uit te zetten als blijk van solidariteit met Praag. Daar kwam reactie op van Slovakije, dat drie diplomaten het land uitzetten. Ook de Baltische staten wezen samen vier diplomaten uit en Roemenië was ook solidair met Tsjechië en zette een diplomaat uit. Als reactie wijst Rusland diplomaten uit van de Baltische staten en Slovakije, zeven in totaal. Ze hebben een week om het grondgebied te verlaten. 

De Europese Unie zegt de Russische regering verantwoordelijk te houden als er iets met de Russische oppositieleider Alaksej Navalny zou gebeuren, die opgesloten zit. 

De unie vindt dat de oppositieleider direct moet worden vrijgelaten omdat er geen grond is voor zijn detentie, die volgens de verklaring “politiek gemotiveerd” is. “De zaak-Navalny is geen losstaand incident maar bevestigt een negatief patroon van alsmaar minder ruimte voor de oppositie, de burgermaatschappij en onafhankelijke stemmen in de Russische Federatie”, aldus de verklaring van de EU. 

De Europese Unie nam wel nog geen nieuwe sancties tegen Rusland.

Eind maart wees Bulgarije twee Russische diplomaten uit omdat ze actief deel zouden uitmaken van een Russisch spionagenetwerk. Sofia zegt dat de diplomaten geheime info doorspeelden aan Rusland. De relatie tussen de twee landen is al langer gespannen door spionageschandalen. 

Rusland reageerde door op 20 april twee Bulgaarse diplomaten het land uit te zetten. “Deze maatregel is een reactie op de ongefundeerde beslissing van Bulgarije om twee medewerkers van de Russische ambassade in Sofia persona non grata te verklaren”, klinkt het in de persmededeling. 

Ook Italië zette eind maart twee Russische functionarissen het land uit in een spionagezaak. Een officier van de Italiaanse marine werd op heterdaad betrapt toen hij geheime documenten aan een Russische militair overhandigde in ruil voor geld. 

Rusland wees als reactie op 26 april een Italiaanse diplomaat uit. Hij moest binnen 24 uur het grondgebied verlaten. Italië noemde de Russische beslissing “zonder grond en ongerechtvaardigd.” De Italiaanse autoriteiten hebben naar eigen zeggen een “legitieme maatregel” genomen om hun eigen veiligheid te vrijwaren.