Commandant Brett Crozier van de USS Theodore Roosevelt schreef in een brief aan het Pentagon dat ze de verspreiding van het virus via de 4.000 bemanningsleden niet hadden kunnen tegenhouden en stelt dat er een nijpende situatie aan boord van het schip is. Het marineschip ligt nu aangemeerd in Guam, een Amerikaans territorium in de Grote Oceaan, 2.600 km ten zuiden van Japan.

“We zijn niet in oorlog. Zeelieden hoeven niet te sterven”, schreef Crozier volgens de San Francisco Chronicle, die dinsdag een kopie van de brief publiceerde. “De verspreiding van de ziekte is aan de gang en versnelt”, aldus Crozier, verwijzend naar de “inherente ruimtebeperkingen” op het schip.

Hij vroeg hulp om bijna de gehele bemanning aan wal in Guam in quarantaine te kunnen plaatsen. Iedereen aan boord van het schip houden is een “onnodig risico”, schreef de commandant. The Chronicle meldde dat inmiddels meer dan honderd bemanningsleden besmet zijn. Er zou zelfs al sprake zijn van ruim 200 besmette matrozen. Voorlopig stellen de besmette zeelieden het goed en zou niemand moeten worden gehospitaliseerd.

Minister van Defensie Mark Esper noemt de vraag om evacuatie voorbarig. “Ik denk niet dat we al zover zijn. We proberen nu de virusuitbraak in te dammen en erachter te komen hoeveel mensen precies besmet zijn.”

Admiraal John Aquilino laat in een reactie weten dat de bemanningsleden niet zo snel van het schip kunnen worden gehaald als Crozier wil, “We hebben te maken met beperkingen waar we omheen moeten werken.” De schepen moeten volgens de militaire protocollen immers te allen tijde ten strijde kunnen trekken.

Het vliegdekschip lag drie weken geleden voor het laatst in een haven in Vietnam. Toen waren ook al mensen besmet geraakt met het virus. Een hoge marinefunctionaris zei dat destijds “uitgebreide voorzorgsmaatregelen” zijn genomen toen de bemanning weer aan boord ging.

Ook de USS Ronald Reagan zou ondertussen te maken hebben met een corona-uitbraak. Daar zou voorlopig een ‘handvol’ mariniers positief getest zijn. Het vliegdekschip bevindt zich in Yokosuka in Japan. Het is vooralsnog onduidelijk of de bemanning in quarantaine moet. De VS-marinebasis Yokosuka is wel al gedeeltelijk in lockdown geplaatst.

Het grote probleem op oorlogsschepen is de bijna onmogelijkheid om mensen voldoende sociale afstand te laten bewaren om de verspreiding van de ziekte te stoppen. De USS Roosevelt  is ongeveer 20 verdiepingen hoog. Het gaat bijna om een kleine stad, maar dan één met een extreme bevolkingsdichtheid.

Het leven aan boord van grote vliegdekschepen houdt in dat mensen altijd in elkaars nabijheid vertoeven. Veel van de slaapplaatsen waar matrozen slapen, zijn voorzien van stapelbedden. Gangen en deuropeningen zijn uiterst krap. Badkamers en cafetaria’s zijn gedeelde ruimtes. Lage plafonds en smalle trappenhuizen met ladders - die het gebruik van de handen vereisen om op en neer te manoeuvreren - dragen allemaal bij aan de verspreiding van het virus.

Indien de volledige bemanning van zowel de USS Theodore Roosevelt als de USS Ronald Reagan in quarantaine moet, dan zullen de vliegdekschepen wekenlang niet operationeel zijn. Dat verzwakt - op zijn minst tijdelijk - de Amerikaanse defensie in de Stille Oceaan. En de timing komt ongelegen - gezien de oplopende spanningen tussen de VS en China in de regio. In welke mate het Chinese leger door het coronavirus is getroffen, is vooralsnog niet geweten.

Er is ook bezorgdheid dat Noord-Korea zou kunnen profiteren van de kwetsbare Amerikaanse defensie. Drie weken geleden vuurde het land twee korteafstandsraketten af. Het was de eerste raketlancering van Noord-Korea in meer dan drie maanden.

Thomas B. Modly, de onderminister voor de Amerikaanse marine, vertelde aan CNN dat de marine ondertussen bezig is om  matrozen van het schip te halen, maar dat er niet genoeg bedden op Guam zijn om de hele bemanning te huisvesten.

“We moeten daar met de regering praten om te zien of we wat hotelruimte kunnen krijgen, of met tenten wat voorzieningen kunnen creëren”, zei Modly. “We doen het op een zeer methodische manier omdat het niet hetzelfde is als met een cruiseschip.”

Admiraal Aquilino van zijn kant verklaarde dat de bemanningsleden beurtelings (in groepjes) van het vliegdekschip  zouden worden gehaald voor testen en eventuele quarantaine voordat ze weer aan boord zouden mogen. De bedoeling is, zei hij, om het schip gereed te houden om missies uit te voeren.

Donderdag overleggen de ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie van de NAVO - via teleconferentie - over de gevolgen van het coronavirus voor de veiligheid.

“De corona-pandemie houdt de NAVO niet tegen om haar missies en operaties uit te voeren”, zei Jens Stoltenberg, de secretaris-generaal van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie, eerder al. “De capaciteit van de NAVO voor operaties is niet aangetast. Onze troepen staan paraat en ons werk gaat door”, aldus Stoltenberg.

De NAVO en haar 29 lidstaten hebben evenwel verschillende militaire oefeningen geannuleerd of aangepast.

Stoltenberg benadrukte dat de NAVO, sinds het begin van de epidemie, “robuuste” maatregelen nam om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Zo konden de risico’s voor het militaire en burgerlijke personeel beperkt worden, “net als voor de gemeenschappen die ze dienen”. De gezondheid en veiligheid van het personeel zijn van primordiaal en vitaal belang, om voldoende voorbereid te zijn voor militaire operaties, klonk het.

Lees ook:

Amerikaanse inlichtingendienst voorspelde corona-epidemie al in 2008 tot in het kleinste detail (+)

Waarom een tiener toch sterft aan corona en een 89-jarige het virus overleeft (+)