Britse variant nu 200 keer vastgesteld in Nederland, link met Verenigd Koninkrijk ontbreekt vaak

Maar bij een klein deel van de gevonden besmettingen in Nederland is er een directe link met het Verenigd Koninkrijk, meldt een bron. Dat duidt erop dat de Britse variant zich al breder heeft verspreid in Nederland. 

Aangenomen wordt nu dat tussen 1,5 procent (voor Nederland als geheel) en 5 procent (voor sommige regio's) van de coronagevallen worden veroorzaakt door de variant. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) hoopt aan het begin van de komende week met meer informatie te kunnen komen.

De ruim 200 gevonden gevallen kwamen deels naar voren bij reguliere analyses, en deels bij gerichte onderzoeken na uitbraken in bijvoorbeeld Bergschenhoek en Amsterdam. Deze week werd de Britse variant ook aangetroffen bij zorgcentra in Friesland, Groningen en Gelderland en bij een ziekenhuis in Goes. Voor de Zuid-Afrikaanse variant staat de teller in Nederland nog steeds op één geval. Inmiddels zijn ook in Brazilië en Japan nieuwe varianten opgedoken, maar die zijn voor zover bekend nog niet opgedoken bij onze noorderburen. 

In Den Haag zorgt de oversteek van de Britse variant voor grote zorgen. Extra maatregelen lijken onvermijdelijk, experts stellen dat de situatie alarmerend is. Onder meer Jaap van Dissel, directeur van het Nederlandse Centrum voor Infectieziektebestrijding van het RIVM, en ziekenhuisvoorman Ernst Kuipers uitten woensdag in de Tweede Kamer hun zorgen. Ze vrezen dat het zorgsysteem overbelast raakt als de Britse variant snel verder terrein wint. Kuipers houdt er rekening mee dat de druk op de zorg in maart een nieuwe piek bereikt, zei hij vrijdag. 

Volgens berekeningen kan half maart het punt worden bereikt dat meer Nederlanders de Britse variant hebben dan een andere variant. Meer dan 200.000 mensen tegelijk zouden dan besmet zijn en per dag zouden er aanzienlijk meer dan 10.000 mensen positief getest worden. In de tweede helft van maart liggen in dat geval meer dan 3.000 mensen in de ziekenhuizen. Nu zijn dat er 2.500.

Experts waarschuwen dat de Britse variant zonder extra ingrepen niet tegengehouden kan worden. “De aanwijzingen zijn steeds sterker dat het lastiger strijden wordt tegen de Britse variant”, zei een lid van het Nederlandse expertenteam eerder tegen het AD, op voorwaarde van anonimiteit. De variant is volgens deze bron ‘niet onder controle’. “We moeten zo lang mogelijk voorkomen dat deze versie alles overneemt. Het kan helpen dat we al in lockdown zaten toen de variant opkwam, maar het baart ons zorgen.”

Een vrijdag gepubliceerde studie van onderzoekers van de universiteit van Oxford laat zien hoe snel de variant de afgelopen maanden in het Verenigd Koninkrijk verspreidde. In de regio Londen steeg het aandeel van de Britse variant B.1.1.7 in anderhalve maand tijd van 15 procent naar 81 procent van de positieve monsters. Ook in andere regio's was een grote stijging zichtbaar. 

De Oxford-studie, die nog niet beoordeeld is door collega-wetenschappers, maakt gebruik van de resultaten van ruim 1 miljoen PCR-tests die zijn afgenomen bij de Britse bevolking, tussen eind september en begin januari. Opvallend genoeg bleef het percentage van de bevolking dat de ‘oude’ variant van het virus onder de leden had in die periode redelijk constant. 

De onderzoekers leiden daaruit af dat de Britse variant de oude niet vervangt, maar dat hij ‘erbij’ komt. Ook zien ze daarin aanwijzingen dat het niet alleen maar door veranderend gedrag komt dat de nieuwe variant voor meer besmettingen zorgt. Na de feestdagen werd dat wel gesuggereerd, onder meer door vertegenwoordigers van wereldgezondheidsorganisatie WHO. Ook andere virologen zijn er nog niet 100 procent van overtuigd dat de Britse variant besmettelijker is, klinisch bewijs daarvoor ontbreekt. 

De onderzoekers van Oxford zien in de testresultaten onder de Britse bevolking echter dat de nieuwe variant duidelijk sneller groeit en daardoor meer mensen besmet dan de oude. Dat is bij alle leeftijdsgroepen in ongeveer gelijke mate zichtbaar. Bij kinderen wordt de nieuwe variant vaak aangetroffen, schrijven de onderzoekers, maar de data geven volgens hen niet voldoende onderbouwing om te concluderen dat de jongste leeftijdsgroep door deze variant relatief vaker besmet worden dan door de vorige. 

Ook in Nederland wordt nog verder onderzoek gedaan naar de exacte rol van kinderen in de verspreiding van de Britse variant. Heropening van de basisscholen daar is onder meer afhankelijk van de resultaten van dit onderzoek. “Daar weten we nog niet genoeg over”, zegt kinderarts Károly Illy, lid van het OMT. “Dat blijft onzeker. En dat maakt het lastig, het is een duivels dilemma. We hebben te maken met een variant waarvan we niet alle eigenschappen goed kennen, en tegelijkertijd vindt iedereen het van enorm belang om het basisonderwijs snel te heropenen.”