Breivik krijgt maximumstraf van 21 jaar

Een panel van vijf rechters, van wie twee beroepsrechters en drie burgers, oordeelde dat Breivik toerekeningsvatbaar is. Hij kreeg de maximumcelstraf van 21 jaar, al kan die verlengd worden als Breivik een gevaar blijkt.

Breivik reageerde op de straf met een glimlach. Breivik zei eerder dat hij niet in hoger beroep zou gaan als hij toerekeningsvatbaar zou worden verklaard. Hij meent dat de politieke motieven voor zijn aanslagen dan serieus worden genomen. Hij wilde socialisten treffen, omdat hij die te tolerant vond voor islamitische immigranten.

De rechters gingen met de unanieme uitspraak in tegen de eis van het Openbaar Ministerie. De aanklagers hadden geëist dat de rechtbank Breivik ontoerekeningsvatbaar zou verklaren.

Rechter Elizabeth Arntzen heeft deze namiddag uitleg gegeven waarom de Noorse rechtbank Anders Behring Breivik niet ontoerekeningsvatbaar heeft verklaard. Ze vond het "principieel bedenkelijk om een dader van zijn verantwoordelijkheid vrij te spreken door zijn karakter als ziekte te zien".

Arntzen had kritiek op een rapport dat Breivik aanvankelijk ontoerekeningsvatbaar verklaarde. Volgens haar hadden de experten niet genoeg belang gehecht aan de politieke ingesteldheid van de massamoordenaar. Een tweede expertenteam kwam tot een tegengestelde bevinding.

Breivik vertoont volgens de rechtbank persoonlijkheidsproblemen, maar geen psychose die een internering zou verantwoorden. "De rechtbank vindt dat hij persoonlijkheidsproblemen en antisociale en narcistische kenmerken vertoont", luidde het.

De rechter zei ook dat een straf niet alleen iets pijnlijk moet zijn, maar ook een weg terug in de samenleving. Mocht Breivik ontoerekeningsvatbaar verklaard zijn, zou dat uitgesloten zijn.

Onbewogen Breivik
Toen rechter Arne Lyng de laatste minuten beschreef van de slachtoffers van Breiviks aanslag in Oslo, moesten sommigen huilen. Breivik hoorde het uiterlijk gezien, onbewogen aan.

De nabestaanden en slachtoffers van de terreurdaden van Anders Behring Breivik reageerden opgelucht op het vonnis van de Noorse rechters. Ze waren zichtbaar aangeslagen, maar ook tevreden met de uitspraak.

Net als de advocaten van de slachtoffers. "Er zijn wellicht verschillende opvattingen, maar we hebben waarschijnlijk een verdict waar veel nabestaanden en overlevenden mee kunnen leven", aldus Frode Elgesem aan de Noorse televisie. "De rechter nam een moedige en onafhankelijke beslissing", zei Mette Yvonne Larsen, een andere advocaat van slachtoffers.

Openbare aanklager Svein Holden wilde nog niet zeggen hij beroep zal aantekenen tegen de uitspraak. Het Openbaar Ministerie was van mening dat Breivik ontoerekeningsvatbaar moest worden verklaard, maar het vijfkoppige panel van rechters, onder wie drie burgers, ging daar echter niet mee akkoord.

De rechters noemen de aanslagen van Breivik "terroristische daden". "De moorden werden op een bijzonder wrede manier uitgevoerd", zei rechter Arne Lyng bij de voorlezing van het vonnis.

Breivik had het eerder tijdens het proces al over zelfverdediging; hij wilde Europa naar eigen zeggen van immigranten redden. Dat rechtvaardigt echter niet de moord op ambtenaren of politiek geëngageerden, zei Lyng.

Breivik liet in Oslo een autobom ontploffen bij het kantoor van de sociaaldemocratische premier, waardoor 8 doden vielen. Op het eilandje Utøya schoot hij 69 mensen dood bij een partijbijeenkomst van jonge socialisten. Breivik was volgens het vonnis bij zijn verstand toen hij vorig jaar de twee aanslagen pleegde met totaal 77 doden.

Breivik had de motieven voor zijn aanslagen uiteen gezet in een lijvig document op internet. Volgens een Noorse krant werkt hij in de gevangenis inmiddels aan zijn autobiografie.