Baskische beweging ETA kondigt zelf opheffing aan

"ETA heeft beslist een einde te maken aan haar historische cyclus en aan haar functie", zo staat in de brief die al op 16 april zou zijn opgesteld en die naar verschillende Baskische organisaties werd verstuurd. "Als gevolg daarvan heeft ETA haar structuren volledig opgeheven. ETA beschouwt haar politieke initiatief als beëindigd", zo staat nog in het in het Baskisch opgestelde document.

In de Spaanse media circuleren al langer berichten over de formele ontbinding van ETA. Aangenomen werd dat de aankondiging komende vrijdag zou plaatsvinden, tijdens een bijeenkomst in de Franse stad Cambo-les-Bains.

De ETA streed bijna een halve eeuw lang voor een onafhankelijke Baskische staat in Noord-Spanje en Zuid-Frankrijk. Bij zowat 4.000 aanslagen kwamen meer dan 800 mensen om. 

In 2011 zwoer de ETA het geweld af. Sindsdien heeft de organisatie geen aanslagen meer uitgevoerd. De ETA had vorige maand al een boodschap verspreid om vergiffenis te vragen aan haar slachtoffers.

De ETA, voluit Euskadi ta Askatasuna (Baskenland en Vrijheid) voerde meer dan 50 jaar lang een gewapende strijd voor onafhankelijkheid van de Noord-Spaanse regio.

• 1959: Studenten in Madrid richten de ETA op tijdens de dictatuur van Francisco Franco, die de Baskische cultuur en taal onderdrukte, net zoals hij dat deed in Catalonië. Het doel van de nieuwe organisatie: een onafhankelijke staat in Noord-Spanje en Zuid-Frankrijk.

• 1968: ETA voert zijn eerste moordaanslag uit en schiet Meliton Manzanas dood, chef van de geheime politie in de Baskische stad San Sebastian.

• 1973: Spaans premier en de waarschijnlijke opvolger van Franco Luis Carrero Blanco komt om bij een bomaanslag op zijn auto in Madrid. De moord op Carrero Blanco is nog steeds de bekendste aanslag van de separatistische beweging.

• 1974: Er vallen twaalf doden bij een explosie in bar Rolando in Madrid.

• 1975: Francisco Franco overlijdt, Spanje krijgt opnieuw een monarchie en begint aan de overgang van de dictatuur naar de democratie. De ETA zet niettemin de strijd verder.

• 1978: De ETA richt een politieke vleugel op, Herri Batasuna.

• 1980: Het bloedigste jaar in de geschiedenis van de ETA, met ongeveer 100 doden bij verschillende aanslagen.

• 1983: De Spaanse regering zet geheime 'doodseskaders' op om de ETA te bestrijden, die bekend raken onder de term 'Antiterroristische Bevrijdingsgroepen' (GAL, Grupos Antiterroristas de Liberación).

• 1985: Een bomauto ontploft in Madrid, waarbij een Amerikaanse toerist en zestien agenten van de Guardia Civil gewond geraken.

• 1986: De ETA doodt twaalf agenten van de Guardia Civil in Madrid, 50 anderen raken gewond. ETA-leider Juan Manuel Soares krijgt 1.401 jaar cel voor verschillende moordaanslagen.

• 1987: Eenentwintig winkelende burgers worden gedood wanneer een bom ontploft in een supermarkt in Barcelona. De ETA excuseert zich voor de aanslag, maar doodt niettemin later nog eens elf anderen met een autobom in Zaragoza.

• 1991: Tien doden door een autobom bij een kazerne van de Guardia Civil in Barcelona.

• 1995: Moordaanslag op de latere premier Jose Maria Aznar, toen voorzitter van de conservatieve Partido Popular. Aznar overleeft en wordt in 1996 premier. Enkele maanden later volgt een moordpoging op koning Juan Carlos in Mallorca.

• 1997: Nieuwe moordpoging op koning Juan Carlos in het Guggenheim Museum in Bilbao, in Baskenland. Een agent komt om bij de schietpartij.

• 1997: Baskisch parlementslid Miguel Angel Blanco wordt ontvoerd en vermoord. De woede in Spanje is groot, zes miljoen mensen trekken de straat op om te protesteren.

• 1998: ETA kondigt een wapenstilstand af die tot december 1999 zal gelden.

• 1999: De ETA onderhandelt met de Spaanse regering in Zwitserland en kondigt in november een wapenstilstand aan voor 3 december.

• 2000: Het geweld haalt opnieuw de overhand, met een nieuwe campagne van autobommen in Madrid.

• 2003: Het Hooggerechtshof verbiedt de Batasuna-partij, dat zegt geen banden te hebben met de ETA. Twee bommen verwonden meer dan tien mensen in toeristensteden Alicante en Benidorm.

• 2004: Leider Mikel Albisu Iriarte wordt opgepakt in Frankrijk. Premier Jose Luis Rodriguez Zapatero roept de ETA op de strijd te staken.

• 2006: De ETA kondigt een permanent staakt-het-vuren aan in maart. Zapatero zegt in het parlement dat hij vredesgesprekken wil starten. Maar in december vallen opnieuw twee doden bij een explosie aan de luchthaven van Madrid. De Spaanse regering zet het vredesproces stop.

• 2007: Premier Zapatero weigert een aanbod van de politieke leider van Batasuna, Arnaldo Otegi, om opnieuw over vrede te praten. De ETA kondigt het einde van het staakt-het-vuren aan in juni. In december worden twee agenten van de Guardia Civil vermoord in Frankrijk.

• 2008: Volgens Zapatero kan er van onderhandelingen geen sprake zijn en moet de ETA zich onvoorwaardelijk overgeven. Nieuwe bom- en moordaanslagen volgen, maar ook verschillende arrestaties.

• 2009: De Franse politie pakt Jurdan Martitegi of 'de Reus' op, de nieuwe militaire leider van de ETA. Twee agenten van de Guardia Civil komen om bij een explosie aan een kazerne in Mallorca. De Franse politie pakt drie ETA-leden op en valt binnen in dertien wapendepots van de groep in Zuid-Frankrijk.

• 2010: Ibon Gogeascoechea, de nieuwe leider van de ETA, wordt opgepakt. In Parijs sterft een agent bij een moordaanslag, waarna ook Frans president Nicolas Sarkozy belooft de ETA de vervolgen. Nieuwe arrestaties aan de top volgen.

• September 2010: De ETA zegt te stoppen met gewapend aanslagen, maar eist voorwaarden om het geweld volledig af te zweren.

• Januari 2011: De ETA kondigt een permanente en algemene wapenstilstand aan. De Spaanse regering verwerpt die, en wil dat de ETA stopt met alle activiteiten.

• Oktober 2011: De ETA kondigt het "definitieve einde" van het geweld aan en zegt te zullen onderhandelen met Spanje en Frankrijk, dat wil dat de groepering zijn wapens afgeeft en zichzelf opheft.

• 2015: Twee belangrijke leiders worden opgepakt in Frankrijk.

• 8 april 2017: De ETA beëindigt zijn gewapende campagne en geeft zijn wapens, explosieven en munitie aan de overheid. Spanje reageert tevreden, maar wil ook excuses en dat de ETA zich ontbindt.

• Februari 2018: ETA-leden mogen stemmen over de groepering zichzelf zal opheffen in de zomer.

• April 2018: De ETA verontschuldigt zich voor de schade en het menselijke leed aangericht door haar aanslagen.

• 2 mei 2018: In een brief, die al in april verstuurd zou zijn naar Baskische politici en prominenten, kondigt de ETA aan dat ze zichzelf ontbindt.